Γευστικό βολταράκι σε μια διαδρομή της οποίας την ύπαρξη αγνοούσαμε μας πήγαν μέλη του Συλλόγου Γυναικών "Μαλβαζία" του Δήμου Μαλεβυζίου. Μας μαγείρεψαν και μας κέρασαν μπίζα, στο πλαίσιο του 5ου Φεστιβάλ Κρητικής Κουζίνας. Η απλή συνταγή μας ενθουσίασε, αλλά και η εμπλουτισμένη με απάκι εκδοχή μας απογείωσε!
Όπως μας ενημέρωσαν οι υπεύθυνες του αριστουργήματος Μυρτώ Μιχέλάκη και Κατερίνα Κοτσιφάκη, τα μπίζα είναι ένα παραδοσιακό όσπριο, πολύ δημοφιλές στο παρελθόν, που όμως στις μέρες μας έχει αρχίσει να ξεχνιέται... Πλέον καλλιεργείται σε λίγα χωριά της Κρήτης, όπως στο Θραψανό και στο Τζερμιάδο.
Πρόκειται για ένα πολύ υγιεινό και νόστιμο όσπριο με υψηλή διατροφική αξία και πλούσιο σε πρωτεΐνη. Αποτελεί ένα από τα πολλά είδη λαθουριού που λέγεται lathyrus savitus. Κάποιοι λένε ότι μοιάζει με άγριο αρακά, προφανώς επειδή έχει κι αυτό λουβιά και παρά το γεγονός ότι ο καρπός δεν έχει σφαιρικό σχήμα. Κάθε λουβί περιέχει από τρεις ως πέντε καρπούς...
Τα μπίζα, τα οποία οι περισσότεροι από εμάς ίσως ακούνε για πρώτη φορά, πριν από 40 -50 χρόνια ήταν... must. Δεν έλειπαν σχεδόν από κανένα νοικοκυριό, καθώς χρησίμευε στη διατροφή ανθρώπων και ζώων.
Καθώς εντάσσεται στην οικογένεια των ψυχανθών, η σπορά του ήταν εξαιρετικά χρήσιμη για τους γεωργούς, που έσπερναν μπίζα προκειμένου να εμπλουτίσουν τα χωράφια τους, στις εποχές που δεν υπήρχαν λιπάσματα...
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι μαγειρέματος, όπως με μάραθα και κόκκινη σάλτσα ντομάτας ή με λεμόνι και αλεύρι (ντερμπιέ).
Η πρόεδρος του Συλλόγου Γυναικών Μαλεβυζίου "Μαλβαζία" Ειρήνη Φρέσκου, μαζί με τις υπεύθυνες παρασκευής Μυρτώ Μιχελάκη και Κατερίνα Κοτσιφάκη, συμφώνησαν να παραχωρήσουν στα "Βολταράκια" τη συνταγή που μας απογείωσε: Μπίζα με απάκι!
ΜΠΙΖΑ ΜΕ ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ ΚΑΙ ΑΠΑΚΙ
ΥΛΙΚΑ:
2 κούπες μπίζα
1 κούπα ελαιόλαδο
1 μεγάλο κρεμμύδι
1 σκελίδα σκόρδο
2 -3 ώριμες μεγάλες ντομάτες
1 κ.σ. πελτέ ντομάτας
Λίγα φύλλα φρέσκο ή ξερό φασκόμηλο
αλάτι-πιπέρι
1 κ.γ. σόδα (για το μούλιασμα)
ΕΚΤΕΛΕΣΗ:
Καθαρίζουμε τα μπίζα από τα ξένα σώματα και φροντίζουμε από το βράδυ να τα βάλουμε σε μια λεκάνη με κρύο νερό να μουλιάσουν ρίχνοντας ένα κουταλάκι σόδα (για 12 ώρες). Την επόμενη μέρα τα ξεπλένουμε και τα βάζουμε σε μια κατσαρόλα με κρύο νερό και τα αφήνουμε να βράσουν. Μόλις βράσουν πετάμε το νερό της πρώτης βράσης και αντικαθιστούμε με καινούριο και τα ξαναβράζουμε μέχρι να χυλώσουν ελαφρά.
Σε μια άλλη κατσαρόλα τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι, το σκόρδο μέσα στο λάδι και προσθέτουμε τα μπίζα.
Στην συνέχεια προσθέτουμε την τριμμένη ντομάτα,τον πελτέ, αλάτι, πιπέρι και στο τέλος βάζουμε τα φύλλα από το φασκόμηλο. Βέβαια στην πορεία του μαγειρέματος ίσως χρειαστεί να προσθέσουμε λίγο νερό.
Το φαγητό είναι έτοιμο μόλις πήξει η σάλτσα του το κατεβάζουμε εκτός φωτιάς! Τέλος κόβουμε σε λεπτές φέτες το απάκι, το περνάμε από ένα αντικολλητικό τηγάνι να βγάλει όλα τα αρώματα του και το σερβίρουμε με τα μπίζα.
Που μπορούμε να βρούμε μπίζα...
Το όσπριο αυτό αποτελεί σήμα κατατεθέν για το Θραψανό, όπου και διανύει περίοδο παραγωγικής αναγνώρισης. Οι περισσότεροι το καλλιεργούν για οικιακή χρήση, ωστόσο εδώ και κάποια χρόνια γίνεται προσπάθεια ενίσχυσης της καλλιέργειας. Μικρές ποσότητες διατίθενται προς πώληση από τους παραγωγούς του Οροπεδίου Λασιθίου, ενώ μπορούμε να το βρούμε και σε κάποια λίγα καταστήματα με βιολογικά και παραδοσιακά προϊόντα.
Το γλυκάκι που βλέπουμε στη φωτογραφία μοιάζει με μουσταλευριά, αλλά μουσταλευριά δεν είναι! Είναι ένα παραδοσιακό, αλλά ξεχασμένο γλυκό της Κρήτης, το οποίο λέγεται μελαλευριά και ήταν συνηθισμένο τρατάρισμα στα...
14-04-2024
ΠερισσότεραΑπ' όλα τα έθιμα της Μεγάλης Πέμπτης το αγαπημένο μας από τότε που θυμόμαστε τους εαυτούς μας είναι τα ντολμαδάκια! Οι νοικοκυρές της Κρήτης συνηθίζουν την ημέρα αυτή να φτιάχνουν...
02-05-2024
ΠερισσότεραΤο Πάσχα στο χωριό είναι πάντα πιο καλό από το Πάσχα στην πόλη. Τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας τηρούνται με μεγαλύτερη ευλάβεια... Η νηστεία είναι αυστηρή... Οι νοικοκυρές έχουν τόσες...
28-04-2024
ΠερισσότεραΗ απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου είναι αναμφισβήτα ή πιο δύσκολη στιγμή που μπορεί να ζήσει κάποιος... Στην Κρήτη παλιά ο κόσμος τη βίωνε με τρόπο διαφορετικό: "Οι συγγενείς της γυναίκας...
03-05-2024
ΠερισσότεραΟι περισσότερες νοικοκυρές στην Κρήτη φτιάχνουν τα καλιτσούνια τους τη Μεγάλη Πέμπτη... Και από αυτές οι πιο πολλές έχουν συνταγές που πάνε από χέρι σε χέρι και από μαμά σε...
02-05-2024
ΠερισσότεραΔεν είναι πολύ σικάτα τα εικονιζόμενα αυγά; Κομψοτεχνήματα πραγματικά. Το μόνο που χρειαζόμαστε για να τα φτιάξουμε κι εμείς, είναι αυγά, σχέδια από χαρτοπετσέτες, το ασπράδι ενός αυγού και ένα...
29-04-2024
ΠερισσότεραΒρισκόμαστε στο μέσον της Μεγάλης Εβδομάδας και στην Κρήτη συνεχίζονται οι προετοιμασίες για το Άγιο Πάσχα. Την Μεγάλη Τετάρτη στα παραδοσιακά νοικοκυριά οι γυναίκες πλάθουν μαζί με τα παιδιά τους...
01-05-2024
ΠερισσότεραΈνα φαγητό που δίνει άλλη διάσταση στα μαυρομάτικα φασόλια κάνουν οι νοικοκυρές στην επαρχία Σητείας. Πρόκειται για το φαγητό που παρουσιάστηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γούδουρα Σητείας στο 6ο Φεστιβάλ...
30-04-2024
ΠερισσότεραΣε ένα από τα βολταράκια μας στην Ιταλία είχαμε δοκιμάσει, κατόπιν παρότρυνσης ντόπιου, μια λιχουδιά λαχταριστή: Επρόκειτο για την πορκέτα, ένα φαγητό που όμοιό του δεν υπάρχει στην Κρητική διατροφική...
07-04-2024
ΠερισσότεραΑν κατά τα ανοιξιάτικα βολταράκια σας στην ύπαιθρο της Κρήτης, συναντήσετε το φυτό της φωτογραφίας να ξέρετε πως ταυτόχρονα έχετε συναντήσει και μεζέ! Και τι μεζέ! Από τους πιο μπελαλίδικους...
06-04-2024
Περισσότερα"Το μοιρολόι της Παναγίας", είναι ένα ποίημα που έχει επικρατήσει ν' αναφέρεται και ως «Κάλαντα της Μ. Παρασκευής». Στα κατηχητικά της εποχής πριν το '60, αναφερόταν στους μαθητές και ως...
03-05-2024
ΠερισσότεραΤο 1896 σημειώθηκε εξέγερση στην Κρήτη κατά των Τούρκων. Η ύπαιθρος ελεγχόταν από τους επαναστατημένους Κρητικούς ενώ οι πόλεις από τους Τούρκους. Οι μεγάλες δυνάμεις έσπευσαν κατ' άλλους να βοηθήσουν...
02-05-2024
ΠερισσότεραΓνωρίζετε τους... πηγουνίτες ή σκούλους; Το λουλούδι που φύεται στην Κρητική γη και... τρώγεται; Η γεύση του, μάλιστα, είναι γλυκιά, γεγονός που το έκανε ιδιαίτερα δημοφιλές σε περιόδους πείνας... Ερωτηθείς για...
10-04-2024
ΠερισσότεραΜετά το Παλαίκαστρο Σητείας, λίγο πριν φτάσουμε στην Ερημούπουλη, ελαττώσαμε την ταχύτητα του αυτοκινήτου για να περιεργαστούμε την εικονιζόμενη ξερή συκιά... Το ίδιο είχαν κάνει πριν από εμάς ένας ή και...
29-04-2024
ΠερισσότεραΗ Πρωτομαγιά, που έχει συνδεθεί με την Άνοιξη και την εργατική εξέγερση στο Σικάγο γιορτάζεται στη χώρα μας με δύο τρόπους: Με την πραγματοποίηση πορειών διαμαρτυρίας των εργαζόμενων και με...
01-05-2024
ΠερισσότεραΤην Κυριακή 7 Απριλίου 2024 πρόκειται να πραγματοποιηθεί στο όμορφο Φόδελε η διάσημη γιορτή πορτοκαλιού. Πρόκειται για μια ολοήμερη γιορτή, με ζωντανή μουσική, υπαίθριο γλέντι, ξυλοπόδαρους και πολλά - πολλά...
03-04-2024
ΠερισσότεραΣε εποχές που τα αντισηπτικά, η απολύμανση και η καλή υγεία βρίσκονται στην πρώτη γραμμή είναι εξαιρετικά επίκαιρη μια ανάρτηση για το σαρανταβότανο. Πρόκειται για μια παραδοσιακή συνταγή της Κρήτης...
10-04-2024
ΠερισσότεραΥπήρχαν εποχές στην Κρήτη, που οι νοικοκυρές δεν αγόραζαν χρώματα από τον μπακάλη για να βάψουν τα αυγά τους, τα φάδια τους και τις κλωστές τους, κι αυτό είτε γιατί...
30-04-2024
ΠερισσότεραΈχετε κάποιο ακίνητο και θέλετε να το αξιοποίησετε για να αποκτήσετε ένα συμπληρωματικό εισόδημα; Τώρα μπορείτε! Μάθετε πως γίνεται η ενοικίαση κατοικιών ή δωματίων σε τουρίστες, μέσω της πλατφόρμας της AirBΝΒ...
03-04-2024
ΠερισσότεραΚατά την Κυριακή των Βαΐων, οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία και λαμβάνουν τα γνωστά σταυρουδάκια από βάγια, τα οποία φυλάσσουν στο εικονοστάσι τους. Κάποιοι τα τοποθετούν και στα αυτοκίνητά τους...
28-04-2024
ΠερισσότεραΓενιές και γενιές παιδιών στην Κρήτη μεγάλωσανε με το στιχάκι: "Όποιος λέει ψέμματα πέφτει μες τα αίματα. Όποιος λέει αλήθεια έχει του Θεού βοήθεια". Κι εμείς μεγαλώσαμε με αυτό το στιχάκι...
06-04-2024
ΠερισσότεραΗ κεραλοιφή είναι μια κρέμα φτιαγμένη με 100% αγνά υλικά, γνωστή από την αρχαιότητα για τις ιδιότητές της. Είναι κατάλληλη για σχεδόν όλες τις δερματικές παθήσεις χωρίς να δημιουργεί παρενέργειες. Πως...
19-04-2024
ΠερισσότεραΑγογλώσσοι... Πρόκειται για ένα νόστιμο, αυτοφυές χόρτο της Κρήτης, εξαιρετικά δημοφιλές στο νησί, ειδικά την περίοδο που διανύουμε. Γιατί; Διότι οι αγόγλωσσοι λέγονται αλλιώς και "ψάρι της Σαρακοστής". Πως μπορεί ένα...
31-03-2024
ΠερισσότεραΟ Κώστας Καρυωτάκης και η Μαρία Πολυδούρη, ήταν δύο ποιητές της γενιάς του 1920, που ερωτεύθηκαν και αγαπήθηκαν πολύ, αλλά δεν κατάφεραν να βρουν την ευτυχία μέσα από τον έρωτά...
01-04-2024
ΠερισσότεραΑκόμα και όσοι δεν είναι φανατικοί των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ένα πράγμα τους το αναγνωρίζουν. Όταν έχεις τους "κατάλληλους φίλους" μπορείς να μάθεις μέσα από τις αναρτήσεις τους πολλά ενδιαφέροντα...
23-04-2024
ΠερισσότεραΠριν από 70 χρόνια οι Ηρακλειώτες έκαναν Πρωτομαγιά... στο Μασταμπά. Η συγκεκριμένη περιοχή (όπως και το Ατσαλένιο, άλλωστε) ήταν τότε εξοχή με αμπέλια, πεύκα και με μπόλικες αδόμητες εκτάσεις... Το αποτέλεσμα...
01-05-2024
ΠερισσότεραΠρωταπριλιά είναι σήμερα κι σ' όλο τον κόσμο γίνονται πλάκες και φάρσες. Ψέμματα αθώα και ψέμματα πιο χοντροκομμένα κάποιες φορές βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Των άλλων... Από μας εδώ ψέμματα...
01-04-2024
ΠερισσότεραΔεν υπήρχαν πάντα μαγαζιά με στρώματα και μαξιλάρια, ούτε και είχαν πάντα όλοι λεφτά για να τα αγοράζουν έτοιμα. Μια μεγάλη μερίδα των κατοίκων της Κρήτης έφτιαχναν μόνοι τους τα στρώματά...
28-04-2024
ΠερισσότεραΉταν το έτος 1960 όταν ο Ευάγγελος Διβινής άνοιξε στο Ηράκλειο το αρωματοποιείο που έγραψε ιστορία στο Ηράκλειο. Το κατάστημα αυτό λειτούργησε για 30 χρόνια επί της οδού Καλοκαιρινού 55...
03-05-2024
ΠερισσότεραΤα τραπουλόχαρτα και τα σπίρτα ήταν προϊόντα που άνηκαν μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες στο κρατικό μονοπώλιο. Το κράτος τα μονοπωλούσε στην ελληνική αγορά, όπου κανένας άλλος δεν είχε το...
19-04-2024
ΠερισσότεραΑκολουθήστε μας στα κοινωνικά δίκτυα και κάντε τα πιο όμορφα βολταράκια της ζωής σας: Κυριολεκτικά και μεταφορικά!