Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου είναι αναμφισβήτα ή πιο δύσκολη στιγμή που μπορεί να ζήσει κάποιος... Στην Κρήτη παλιά ο κόσμος τη βίωνε με τρόπο διαφορετικό: "Οι συγγενείς της γυναίκας του πεθαμένου σέρνουν τα μαλλιά τους, τσαφουνάνε τα μάγουλα τους και χτυπιούνται με τα χέρια τους. Οι πληγές που ανοίγουνε στα μάγουλα με τα νύχια τους για πολλές μέρες δε σβήνουν"...
Παλιές και ξεχασμένες παραδόσεις και συνήθειες, που συνδέονται με την πιο δύσκολη στιγμή που μπορεί να ζήσει κανείς, την απώλεια δηλαδή ενός αγαπημένου προσώπου, περιγράφει με τρόπο γλαφυρό ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας και αγωνιστής Γεώργιος Ψυχουντάκης στο βιβλίο του «Αητοφωληές στην Κρήτη». Γραμμένο το 1962, στο βιβλίο αυτό ο Ψυχουντάκης καταγράφει ότι θυμάται από το χωριό του, την Ασή Γωνιά Χανίων, τα έθιμα του αλλά και τις δουλειές που έκανε ο κόσμος εκείνη την εποχή.
Όπως διαβάζουμε στο αξιόλογο www.e-storieskritis.gr στο βιβλίο αυτό υπάρχει ειδική αναφορά στο θάνατο και την κηδεία. Οι περιγραφές του Ψυχουντάκη, παρότι αφορούν σε ένα τόσο «δύσκολο» ζήτημα θυμίζουν σκηνές από ασπρόμαυρη ταινία...
Το κείμενο του για την ευκολότερη κατανόηση από τον αναγνώστη έχει υποστεί μικρή επεξεργασία από τη δημοσιογράφο Ελένη Βασιλάκη.
Γράφει λοιπόν ο Ψυχουντάκης: "Όταν ένας άνθρωπος ποθάνει στο χωριό μας η πρώτη γυναίκα συγγενής του που θα είναι εκεί την ώρα του θανάτου σέρνει τη φωνή, όπως λένε. Φωνάζει δυνατά και κλαψιάρικα. «Παναγία μου μπρόφταξε, Παναγία μου στο παιδί μου» ανάλογα με το τι της είναι ο νεκρός. Αφού φωνάξει να ακουστεί παντού επιστρέφει δίπλα στο νεκρό και συνεχίζει και κλαίει και να φωνάζει.
Όλες οι γυναίκες του χωριού συγγενείς και ξένες τρέχουνε εκεί. Οι συγγενείς της γυναίκας του πεθαμένου σέρνουν τα μαλλιά τους, τσαφουνάνε τα μάγουλα τους και χτυπιούνται με τα χέρια τους στο μπέτη και τσι μερούς. Οι πληγές που ανοίγουνε στα μάγουλα με τα νύχια τους για πολλές μέρες δε σβήνουν.
Έκοβαν τις πλεξούδες τους και τις έβαζαν στα χέρια του πεθαμένου...
Τα μαλλιά τους οι γυναίκες του χωριού δεν τα κόβουν ποτέ. Ετούτα τα ωραία μαλλιά και τα χιλιοτραγουδισμένα όταν πεθάνει κανείς που δεν τον έχουν πάρει τα γεράματα και δεν ήταν καιρός του, οι γυναίκες, παραλοϊζονται από το κακό τους, και τις όμορφες πλεξούδες τους με το ψαλίδι τις κόβουν από τον πάτο και τις βάζουν πάνω στα δεμένα χέρια του πεθαμένου.
Αφού περάσει η πρώτη φούρια των δερνοκοπανισμάτων και των τζαγκουρνομαδιμάτων, των βογγητών και των ξεφωνητών και μαζευτούν οι γυναίκες και φέρουν και το καθελέτο (φέρετρο) από την εκκλησία και βάλουν μέσα τον πεθαμένο, τότε στρώνει η δουλειά.
Παίζουν και μερικές σειστρές της καμπάνας, νεκρικά, όταν περνούν το καθελέτο για να μάθουν όλοι πως κάποιος πέθανε στο χωριό. Κάθονται μετά ή στέκονται γύρω από το καθελέτο οι γυναίκες και αρχίζουν το μοιρολόι.
Κλαίνε και μοιρολογούνε νύχτα μέρα...
Πρέπει να περάσει ένα εικοσιτετράωρο για να γίνει η ταφή και ωστόσο κλαίνε και μοιρολογούνε νύχτα και μέρα. Και λένε λόγια ταιριαστά σαν τα τραγουδάκια που τα ταιριάζουνε την ίδια εκείνη στιγμή και τα τραγουδούν με κλάματα. Αρχίζουν και λένε στο νεκρό: «Πάλι συννέφιασε ο ουρανός καλέ μου, πάλι να βρέξει θέλει αργυρέ μου, πάλι για το χατίρι σου κλωνάρι μου, πάλι να κλάψω θέλω παλληκάρι μου».
Και συνεχίζουν τα μοιρολόγια τους το ίδιο ταιριασμένα και του λένε για όλη τη ζωή του. Τις καλές μέρες του και τις κακές, τις παλληκαριές του στον πόλεμο, για τις δουλειές του, τους κόπους του, τους κινδύνους του, για τα νοικοκυριά του.
Ήταν κακορίζικο επειδή... γεννήθηκε Πέμπτη!
Μια μάνα μοιρολογούσε για το θάνατο του γιού της κι έλεγε πως ήταν άτυχος και κακορίζικος γιατί τον είχε γεννημένο ημέρα Πέμπτη κι όποια παιδιά λέει, γεννηθούνε αυτή τη μέρα είναι άτυχα και κακορίζικα και δεν ξετελεύουν, γιατί έτσι το λέει το τραγουδάκι... Τρίτη γεννάται ο φρόνιμος, Τετάρτη ο αντρειωμένος. Πέμπτη το κακορίζικο και Παρασκή το ξένο, Σαββάτο το πολύξερο και Κυριακή το πλούσιο.
Παραγγελιές για άλλους νεκρούς και λιποθυμίες...
Του λένε ακόμα μοιρολόγια και του παραγγέλνουν για τους άλλους πεθαμένους συγγενείς και χωριανούς, που θα πάει να τους συναντήσει και τι θα τους πει, και κάθε γυναίκα για τον δικό της του παραγγέλνει χίλια δύο πράγματα.
Και ξεσυνερίζονται οι γυναίκες ποια θα τον κλάψει περισσότερο και ποιος θα του πει τα καλύτερα και λιγομαριάζονται (λιποθυμούν) και βραχνιάζουν με το κλάμα και θαρρείς πως, έτσι όπως πιάνεται η φωνή τους, χάνεται εντελώς.
Κουφέτα για τους ανύπαντρους άντρες...
Κατά τις τελευταίες ώρες ετοιμάζουν τα ζεστά του. Βράζουνε στάρι του βάζουν ζάχαρη και διάφορα άλλα μπαχαρικά και τα πηγαίνουν μαζί του στην εκκλησία. Παίρνουν ακόμα παξιμάδια από το μαγαζί, γεμίζουν ένα δίσκο και γεμίζουν ακόμα ένα δίσκο κομμάτια τυρί ή αθότυρο και μια μπουκάλα κρασί. Αν ο πεθαμένος ήταν ανύπαντρος γεμίζουν κι ένα δίσκο κουφέτα, από εκείνα του γάμου.
Τα κοπέλια του χωριού είναι μαζεμένα στην εκκλησία και παίζουν την καμπάνα νεκρικά όλη τη μέρα.
Σφαλίζουν τις πόρτες - Δεν κάνει να είναι ανοιχτές όταν περνά ο πεθαμένος...
Οι άντρες δεν πολυπηγαίνουν στο σπίτι παρά την τελευταία ώρα και όλοι, νέοι και γέροι, πηγαίνουν στην εκκλησία. Από τα σπίτια και τα μαγαζιά, όπου περνά η νεκρική πομπή, σφαλίζουν τις πόρτες γιατί δεν κάνει να είναι ανοικτές όταν περνά ο πεθαμένος. Οι γυναίκες και σε όλη τη διαδρομή κλαίνε και μοιρολογούν και όποιων των μαλλιά δεν τα έχουν κόψει με το ψαλίδι τα έχουν κοντοξεπατωμένα και τα τανίζουνε (σέρνουν) και τα μαδάνε γιατί τα χέρια τους δεν τα βγάζουν καθόλου από αυτά λες και τα έχουν για να βαστούνε τον ήχο με τις τανές.
Σαν τελειώσει η νεκρώσιμος ακολουθία και τα τέσσερα παλικάρια πάρουν πάλι στα χέρια τους το καθελέτο, ύστερα από τον τελευταίο ασπασμό, ξεφωνίζουν και πάλι οι γυναίκες και μέσα στην εκκλησία.
Τους έθαβαν με σεντόνι!
Στο νεκροταφείο δύο άντρες βγάζουν τον πεθαμένο από το καθελέτο και τον κατεβάζουν στο μνήμα, που είναι τυλιγμένος με ένα άσπρο σεντόνι και τον θάβουν μαζί με αυτό, γιατί κάσες στο χωριό μας δεν συνηθίζουν, μόνο τελευταία άρχισαν και φέρνουν κάσες, μα σε λίγες περιπτώσεις.
Λύνουν τα χέρια του πεθαμένου που του τα έχουν σταυρωτά δεμένα, του λέει τα τελευταία λόγια ο παπάς και του ρίχνει το χώμα το αλαφρό.
Οι γυναίκες, που δεν είχαν βγάλει το λάρυγγα τους τον αποβγάνουν τώρα και λιγομαριάζουνται για τελευταία φορά.
Δεν έθαβαν το νεκρό όταν βρέχει γιατί βρέχει μετά συνέχεια για 40 μέρες!
Όλοι φεύγουν, στην εξώπορτα της εκκλησίας δύο τρείς έχουν αναλάβει να μοιράζουν τα ζεστά. Ετούτα τα κόλλυβα, το παξιμάδι, το τυράκι δεν αφήνουν οι γυναίκες τα κοπέλια να τα βάλουνε στο σπίτι γιατί είναι λέει κακό πράμα. Όταν τυγχάνει να είναι χειμώνας κοιτάζουν να μην βρέχει όταν θάβουν το νεκρό γιατί όταν βραχεί ο πεθαμένος σαράντα μέρες λένε, πως βρέχει συνέχεια.
Μαύρα τσεμπέρια και μαύρα πορτοπαράθυρα για πάντα!
Αφού περάσουν τρεις ημέρες μετά την ταφή στο σπίτι του πεθαμένου κάνουν ένα σωρό δουλειές. Καθαρίζουν, πλένουν και βάφουν όλα τους τα φουστάνια μαύρα. Αν ήταν νέος ο μακαρίτης δεν αλλάζει πλέον η μάνα του ή η γυναίκα του το μαύρο φουστάνι και δε βγάνει το μαύρο τζεμπέρι σε όλη της τη ζωή. Το ίδιο φορούν μαύρα και οι αδελφές του και θα τα φορούν μέχρι να είναι σε αυτό το σπίτι, μέχρι να παντρευτούν. Βάφουν ακόμα και τα πορτοπαράθυρα μαύρα κι αν τύχει και ήταν μοναχοκληρονόμος ή μοναχογιός, δεν τα ξεβάφουν ποτέ.
Θυμιάζουν κόλλυβα και τα ρούχα του νεκρού...
Στις εννιά ημέρες επάνω του κάνουν το πρώτο μνημόσυνο. Την προηγούμενη της Κυριακής ετοιμάζουν ένα μεγάλο τσικάλι και βάζουν μέσα 7-8 οκάδες στάρι να βράσει. Σαν ψηθεί το σουρώνουν και το βάζουν μέσα σε μια σκάφη και το ανακατεύουν με την κουτάλα να στεγνώσει.
Πρώτη δουλειά όμως είναι να σιάξουν το ζουμί και ρίχνουν μέσα απούλα τα μπαχάρια και τα μυρωδικά και αρκετή ζάχαρη να γενεί χειλός. Τα κοπέλια και οι γυναίκες της γειτονιάς είναι μαζωμένες για να πιούνε. Γεμίζουν όμως και κανάτες και δυο γυναίκες πηγαίνουν στα μαγαζιά και δίνουν ένα φλιτζάνι ζουμί στον καθένα κι ένα πιατάκι κόλλυβα για να συγχωρέσουν.
Το βράδυ μαζεύονται στο σπίτι κάμποσες γυναίκες και ειδικευμένες νοικοκυρές για να στολίσουν τα κόλυβα. Δυο δίσκοι πρέπει να πάνε στην εκκλησία ενώ γεμίζουν και του παπά το πιάτο. Αν είναι εποχή της μυζήθρας σιάζουν και ένα δίσκο καλιτσούνια ή ένα δίσκο τυρί ή ότι άλλο είναι της εποχής, πορτοκάλια και τέτοια. Γεμίζουν και μια μπουκάλα κρασί, όλα μαζί ετούτα τα βάζουν πάνω στο τραπέζι καταμεσής του σπιτιού μαζί με ένα ποτήρι νερό και καίνε λιβάνι και τα θυμιάζουν γιατί τη νύχτα λέει θα πάει η ψυχή και θα τα δει. Θυμιάζουν ακόμα και όσα ρούχα είχε ο μακαρίτης και παπούτσια γιατί πρέπει να τα δώσουν στους φτωχούς, για την ψυχή του.
Σκουτελικό καλό για 40 μέρες...
Ως τα σαράντα πρέπει να ψήνουν κάθε μέρα καλό φαί και να πηγαίνουν ένα πιάτο με ψωμί και κρασί, αν υπάρχει ένα σπίτι φτωχικό.
Περασμένους χρόνους δίναν και του παπά ένα ελαιόδεντρο να τον μνημονεύει και ο παπάς τότε είχε πολλές ελιές. Τώρα όμως τα έχουν κόψει αυτά"...
Ο σχεδόν αγράμματος βοσκός που τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών!
Ο Γεώργιος Ψυχουντάκης, παρότι ξεκίνησε τη ζωή του ως σχεδόν αγράμματος βοσκός, με γενναιότητα, στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, λειτούργησε ως μαντατοφόρος του Λη Φέρμορ, μεταφέροντας μηνύματα μεταξύ των ομάδων αντίστασης και ως οδηγός για τις ομάδες των στρατιωτικών που δεν γνώριζαν την περιοχή.
Το ότι είχε τελειώσει μόνο το Δημοτικό δεν τον εμπόδισε από το να γράψει τα απομνημονεύματά του, τα οποία γνώρισαν τεράστια επιτυχία, ενώ μετέφρασε κείμενα των αρχαίων συγγραφέων στην κρητική διάλεκτο, ανάμεσα τους η Οδύσσεια και η Ηλιάδα, για τα οποία τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών.
Φωτογραφία: "Tρεις κρητικές γυναίκες" του 1964 από την Irving Penn.
ΠΗΓΗ: www.e-storieskritis.gr
17-05-2024
H "μελιττουτα", ένα είδος τυρόπιτας - μελόπιτας ήταν ένα από τα γλυκά...
17-05-2024
Από τις 20 Μαΐου 2024 έχουμε την ευκαιρία να αποκτήσουμε στο Ηράκλειο...
16-05-2024
Το Σάββατο 1η Ιουνίου 2024 και ώρα 6 το απόγευμα ο Κήπος...
16-05-2024
To Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, στο πλαίσιο του εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων...
16-05-2024
Ένα ενδιαφέρον μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών προσφέρεται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, χωρίς δίδακτρα...
15-05-2024
Το Καλλιτεχνικό Σχολείο Ηρακλείου, γιορτάζοντας τα 20 χρόνια λειτουργίας του, διοργανώνει, μεταξύ...
15-05-2024
Πλήθος πιστών αναμένεται να βρεθούν και φέτος στον οικισμό της Εθιάς Νομού...
15-05-2024
Τα θερινά τμήματα του Κοινωνικού Φροντιστηρίου του Δήμου Ηρακλείου θα λειτουργήσουν φέτος...
15-05-2024
Αν σας αρέσει η μελιτζάνα και φέτα τότε πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσετε...
14-05-2024
Η Περιφέρεια Κρήτης και το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, σε συνεργασία με το...
13-05-2024
Το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης συμμετέχοντας και φέτος στον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας...
13-05-2024
Το Σάββατο 18 Μαΐου 2024 μπορούμε να κάνουμε την ημέρα μας ξεχωριστή...
13-05-2024
Τη Δευτέρα 20 Μαΐου 2024 και ώρα 7 το απόγευμα στο Επιμελητήριο...
13-05-2024
Οι Τεχνικές Σχολές Επιμελητηρίου σε συνεργασία με το Επιστημονικό Σωματείο "Προνοσοκομειακή Φροντίδα...
13-05-2024
Το "Συμπόσιο Πολιτισμού" διοργανώνει εκδήλωση με τίτλο: "Τέμπη 28-2-2023: Αλήθεια, διαφάνεια, δικαιοσύνη...
13-05-2024
Σε άλλες περιοχές της χώρας λέγεται δυόσμος και δεν είναι το πλέον...
12-05-2024
Η Περιφέρεια Κρήτης συνεχίζει την επένδυση στις τέχνες και τον πολιτισμό και...
12-05-2024
Για την εύρεση εργασίας στο Δημόσιο απαιτείται κατά κανόνα η πιστοποιημένη γνώση...
12-05-2024
Η Ελβετία κατέκτησε την πρώτη θέση στο διαγωνισμό της Εurovision του...
12-05-2024
Η γιορτή της μητέρας γιορτάζεται σήμερα στην Ελλάδα και σε πολλές άλλες...
11-05-2024
Το Σάββατο 11 Μαΐου 2024 και ώρα 10 το βράδυ η ΕΡΤ...
11-05-2024
Μια φράση που χρησιμοποιούσαν οι παλιοί πολύ, αλλά σήμερα ακούμε σπάνια είναι...
10-05-2024
Την Κυριακή 12 Μαΐου 2024 και ώρα 11 το πρωί πραγματοποιείται ανοιξιάτικη...
10-05-2024
Πόσο σημαντική είναι η Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού, δηλαδή η διοίκηση των εργαζομένων...
10-05-2024
Ο Δήμος Ηρακλείου ενημερώνει τους ενδιαφερόμενους γονείς ότι οι αιτήσεις για τις...
10-05-2024
Σήμερα, Παρασκευή της Διακαινησίμου, η Εκκλησία τιμά τη Ζωοδόχο Πηγή. Πρόκειται για...
09-05-2024
Την Πέμπτη 9 Μαΐου 2024 και ώρα 10 το βράδυ η ΕΡΤ1...
08-05-2024
Πολλοί Κρητικοί γνωρίζουν το κέντρο "Φάρος" στη Νέα Αλικαρνασσό και έχουν διασκεδάσει...
08-05-2024
Θέλουμε να εκτοξεύσουμε την απόδοσή μας; Να ανανεώσουμε τον τρόπο που εργαζόμαστε...
08-05-2024
Μια ενδιαφέρουσα ημερίδα για την υγειονομική περίθαλψη στο Νομό Ηρακλείου κατά τη...
08-05-2024
Ο Μαΐος είναι μήνα αγαπημένος για πολλούς λόγους. Σήμερα θα αναλύσουμε όμως...
07-05-2024
Συνεχίζοντας την προσπάθεια εξοικείωσης του κοινού με την επιστήμη και την τεχνολογία...
07-05-2024
Πέρασε και αυτό το Πάσχα, όμορφα κι ωραία. Μήπως αναρωτηθήκατε πότε πέφτει...
07-05-2024
Την Τρίτη 7 Μαΐου 2024 και ώρα 10 το βράδυ η ΕΡΤ1...
07-05-2024
Τα μήλα και τα πορτοκάλια έχουν τελειώσει... Των καρπουζιών και των πεπονιών...
06-05-2024
Φίλοι της σελίδας μας ρωτούν ποιες είναι οι προτάσεις μας για την...
06-05-2024
Ήταν 1980 κάτι όταν πηγαίναμε στο Δημοτικό Σχολείο... Ο ίδιος δάσκαλος μας...
05-05-2024
Δεν υπάρχει τίποτα πιο ωραίο μετά το πλούσιο φαγοπότι την ημέρα της...
05-05-2024
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δαμάστας συνεχίζοντας και φέτος το μακρόχρονο έθιμο που συνδέεται...
05-05-2024
Την Πέμπτη 9 Μαΐου 2024 και ώρα 7:30 το απόγευμα έχει μια...
05-05-2024
Δεκάδες σούβλες στήνονται και φέτος στα Αγριανά Χερσονήσου, όπου πραγματοποιείται για 12η...
05-05-2024
Η μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης είναι το Πάσχα και εμείς κάνουμε βολταράκι...
05-05-2024
O Χριστός αναστήθηκε... Μπορούμε να αναστηθούμε κι εμείς. Να ζούμε στο τώρα...
04-05-2024
Μετά από τη μακρά νηστεία της Σαρακοστής το στομάχι θέλει κάτι για...
04-05-2024
To Μεγάλο Σάββατο στις οικογένειες που υπάρχουν παιδιά οι μεγάλοι προσπαθούν να...
03-05-2024
Ήταν το έτος 1960 όταν ο Ευάγγελος Διβινής άνοιξε στο Ηράκλειο το...
03-05-2024
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση, η πιο πένθιμη...
02-05-2024
Ο Δήμος Πλατανιά μας προσκαλεί και φέτος, τη Μεγάλη Παρασκευή 3 Μαΐου...
02-05-2024
Οι περισσότερες νοικοκυρές στην Κρήτη φτιάχνουν τα καλιτσούνια τους τη Μεγάλη Πέμπτη...
02-05-2024
Απ' όλα τα έθιμα της Μεγάλης Πέμπτης το αγαπημένο μας από τότε...
01-05-2024
Η Πρωτομαγιά, που έχει συνδεθεί με την Άνοιξη και την εργατική εξέγερση...
30-04-2024
Τη Μεγάλη Πέμπτη 2 Μαΐου 2024 και ώρα 4 το απόγευμα στους...
30-04-2024
Ο Λάκκος ήταν μία κακόφημη γειτονιά πίσω από το Πανάνειο και το...
30-04-2024
Ένα φαγητό που δίνει άλλη διάσταση στα μαυρομάτικα φασόλια κάνουν οι νοικοκυρές...
30-04-2024
Υπήρχαν εποχές στην Κρήτη, που οι νοικοκυρές δεν αγόραζαν χρώματα από τον...
29-04-2024
Δεν είναι πολύ σικάτα τα εικονιζόμενα αυγά; Κομψοτεχνήματα πραγματικά. Το μόνο που...
29-04-2024
Μετά το Παλαίκαστρο Σητείας, λίγο πριν φτάσουμε στην Ερημούπουλη, ελαττώσαμε την ταχύτητα...
29-04-2024
Το Πάσχα πλησιάζει και κατά το πρόσφατο βολταράκι μας στην κρητική ύπαιθρο...
28-04-2024
Δεν υπήρχαν πάντα μαγαζιά με στρώματα και μαξιλάρια, ούτε και είχαν πάντα...
28-04-2024
Πόσο δύσκολο είναι να αλλάξετε ένα φερμουάρ; Να στενέψετε το αγαπημένο σας...
28-04-2024
Κατά την Κυριακή των Βαΐων, οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία και λαμβάνουν...
27-04-2024
Το Σάββατο του Λαζάρου μια παράδοση αιώνων αναβιώνει στα Ανώγεια. Πρόκειται για...
27-04-2024
Το τελευταίο Σάββατο πριν τη Μεγαλοβδομάδα, γιορτάζεται η Ανάσταση του Λαζάρου. Μαζί...
26-04-2024
Με ιδιαίτερη επιτυχία συνεχίζεται και τον Μάιο ο Κύκλος Συναντήσεων Θεατρικού Παιχνιδιού...
26-04-2024
Εκεί που κάναμε τα βολταράκια μας στο κέντρο του Ηρακλείου, μας τράβηξε...
26-04-2024
Oι μαθητές Αγγελάκης Γιώργος, Βασιλικογιαννάκης Πέτρος και Μανιουδάκης Βασίλειος, του Πρότυπου ΓΕΛ Ηρακλείου...
26-04-2024
Ολόκληρώνονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου οι θεματικές ξεναγήσεις στην εκθεσιακή δράση «Διάλογοι...
26-04-2024
Την Μεγάλη Δευτέρα 29 Απριλίου 2024 και ώρα 5 το απόγευμα διοργανώνεται...
26-04-2024
Μια νέα ευκαιρία για να γνωρίσουμε το Ηράκλειο καλύτερα έχουμε το Σάββατο...
25-04-2024
"Πού είναι τ’ αυγά και τα πασχάλια"; Αυτός είναι ο τίτλος του...
25-04-2024
Το Σάββατο 27 Απριλίου 2024 αναβιώνει ένα ωραίο έθιμο στα Μάλια. Πρόκειται...
25-04-2024
Πριν από μερικές ημέρες απολαύσαμε σε μια παραλία της Κρήτης ένα ωραίο...
24-04-2024
Το Δίκτυο Συλλόγων Μεσσαράς σε συνεργασία με το Μουσείο Ιατρικής Κρήτης οργανώνει...
24-04-2024
Γνωρίζουμε τα στρογγυλά χνουδωτά σφαιρίδια της φωτογραφίας μας, που όχι μόνο τρώγονται...
23-04-2024
Η Παναγία η Γκουβερνιώτισσα στις Ποταμιές του Δήμου Χερσονήσου, εκτός από τόπος...
23-04-2024
Την Τετάρτη 24 Απριλίου 2024 ξεκινά εκπτωτική εβδομάδα για τις εκδόσεις της...
23-04-2024
Ομαδική εικαστική έκθεση με τίτλο: "Αροδαμοί κι ασπαλάθοι" θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο...
23-04-2024
Ο Σύνδεσμος Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου μας καλεί να γνωρίσουμε τρεις αξιόλογους...
23-04-2024
Ακόμα και όσοι δεν είναι φανατικοί των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ένα πράγμα...
23-04-2024
Η ζάχαρη, που καταναλώνουμε σήμερα σε τεράστιες ποσότητες, ήταν κάποτε είδος σπάνιο...
22-04-2024
Η Περιφερειακή Ενότητα του Ηρακλείου απέκτησε το Σύλλογο ΗΡ.Υ.Δ.Α. (Σύλλογος Ηρακλείου Υποστήριξης...
21-04-2024
Από τον Εμπορικό Σύλλογο Ηρακλείου ανακοινώθηκε το Πασχαλινό ωράριο των καταστημάτων, το...
21-04-2024
Ο φτερωτός λέων του Ευαγγελιστή Μάρκου, προστάτη της Βενετίας, υπήρξε το έμβλημα...
21-04-2024
Την Τρίτη 23 Απριλίου 2024 θα έχουμε... σεισμό 7,2! Ναι... αν δεν το...
20-04-2024
Εκδήλωση με θέμα: «Λευκαίνουμε στις βρύσες του χωριού» πραγματοποιείται την Κυριακή 21...
20-04-2024
Εκδήλωση που συνδυάζει την προσωπική ανάπτυξη με την αθλητική δράση, με τίτλο:...
20-04-2024
Ο Παγκρήτιος Σύλλογος «Φίλων Βυζαντινής Μουσικής ο Όσιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης» παρουσιάζει...
19-04-2024
Το 10ο Φεστιβάλ Κρητικής Κουζίνας θα γίνει την Κυριακή 4 Αυγούστου 2024...
19-04-2024
Ένα λιόφυτο διαφορετικό από τα άλλα υπάρχει στα Περιβόλια Χανίων. Κάθε τέτοια...
19-04-2024
Η κεραλοιφή είναι μια κρέμα φτιαγμένη με 100% αγνά υλικά, γνωστή από...
18-04-2024
Θεατροπαιδαγωγική παράσταση με τίτλο: «Διαφυγές ...από κάθε εξάρτηση!» παρουσιάζεται στο Ηράκλειο, ειδικά...
18-04-2024
Ενημερωτική εκδήλωση ανοιχτή στο κοινό για τα 14 απαράγραπτα δικαιώματα των ασθενών...
18-04-2024
Το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη ολοκλήρωσε με επιτυχία τα γυρίσματα του "Είμαι λέφτερος...
17-04-2024
Την Κυριακή των Βαϊων 28 Απρίλιου 2024 θα πραγματοποιηθεί ο 27ος Αγώνας...
17-04-2024
Όλα είναι έτοιμα για την υποδοχή της Ολυμπιακής Φλόγας στο Ηράκλειο. Η...
16-04-2024
Η Κυριακή των Βαΐων πλησιάζει και το Λύκειο των Ελληνίδων Ηρακλείου οργανώνει...
15-04-2024
Στον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου βρίσκεται ο Ιερός Ναός "Ρόδον το Αμάραντον", ο...
15-04-2024
«Μην το κυνηγάς! Φωτογράφισε ή ζωγράφισέ το»! Αυτό είναι το σύνθημα του...
15-04-2024
Εκδήλωση με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα DNA, διοργανώνεται την Παρασκευή 19 Απριλίου...
14-04-2024
Οι "Ημέρες Ρεθύμνου" και η "Γκαλερί Μορφές" παρουσιάζουν στο Ρέθυμνο την εικαστική...
14-04-2024
Το γλυκάκι που βλέπουμε στη φωτογραφία μοιάζει με μουσταλευριά, αλλά μουσταλευριά δεν...
14-04-2024
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει πλέον απαραίτητα για την επιβίωση μιας...
13-04-2024
Την Τετάρτη 17 Απριλίου 2024 και ώρα 8 το βράδυ παρουσιάζεται παράσταση...
13-04-2024
Την Τετάρτη 17 Απριλίου 2024 και ώρα 7 το απόγευμα πραγματοποιείται στη...
13-04-2024
Το καλοκαίρι στην Κρήτη είναι εύκολο να φτιάξουμε και να απολαύσουμε κάπαρη...
12-04-2024
Έκθεση ζωγραφικής της Λούλας Μεταξά με τίτλο: «Thrivers» ή σε ελεύθερη μετάφραση...
12-04-2024
O Προοδευτικός Σύλλογος Λάστρου "Η Αναγέννησις" διοργανώνει το Σάββατο 13 και την...
12-04-2024
Το φυσικό χρώμα των λουλουδιών της ορτανσίας είναι ροζ ή λευκό. Ωστόσο...
11-04-2024
Αν θέλουμε να γνωρίσουμε την πόρτα μας καλύτερα, έχουμε την ευκαιρία το...
11-04-2024
Η Περιφέρεια Κρήτης και το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, σε συνεργασία με το...
11-04-2024
Διήμερη εκδήλωση με θέμα: "Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Κρήτης" πραγματοποιείται στο...
10-04-2024
Γνωρίζετε τους... πηγουνίτες ή σκούλους; Το λουλούδι που φύεται στην Κρητική γη...
10-04-2024
Σε εποχές που τα αντισηπτικά, η απολύμανση και η καλή υγεία βρίσκονται...
09-04-2024
Το Μουσικό Σχολείο Ηρακλείου παρουσιάζει ένα κύκλο συναυλιών με ελεύθερη είσοδο για...
09-04-2024
Το Κέντρο Κοινότητας του Δήμου Μαλεβιζίου σε συνεργασία με το Δίκτυο Πληροφόρησης...
09-04-2024
Στις μέρες μας, ακόμα και στην επαρχία, πολλές νοικοκυρές αγοράζουν χαμομήλι για...
08-04-2024
Η Περιφέρεια Κρήτης διοργανώνει τις «Ημέρες Παιδικού Θεάτρου», μια σειρά παραστάσεων για...
08-04-2024
Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση διοργανώνει το Μαθητικό Καλλιτεχνικό Φεστιβάλ...
08-04-2024
Η Περιφερειακή Αναπτυξιακή Εταιρεία Κρήτης Α.Ε. έχει αναλάβει τη διαχείριση του Μικρού...
07-04-2024
Μια ωραία εκδήλωση διοργανώνει στο Ηράκλειο η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace, η οποία...
Το γλυκάκι που βλέπουμε στη φωτογραφία μοιάζει με μουσταλευριά, αλλά μουσταλευριά δεν είναι! Είναι ένα παραδοσιακό, αλλά ξεχασμένο γλυκό της Κρήτης, το οποίο λέγεται μελαλευριά και ήταν συνηθισμένο τρατάρισμα στα...
14-04-2024
ΠερισσότεραΑπ' όλα τα έθιμα της Μεγάλης Πέμπτης το αγαπημένο μας από τότε που θυμόμαστε τους εαυτούς μας είναι τα ντολμαδάκια! Οι νοικοκυρές της Κρήτης συνηθίζουν την ημέρα αυτή να φτιάχνουν...
02-05-2024
ΠερισσότεραΤο Πάσχα στο χωριό είναι πάντα πιο καλό από το Πάσχα στην πόλη. Τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας τηρούνται με μεγαλύτερη ευλάβεια... Η νηστεία είναι αυστηρή... Οι νοικοκυρές έχουν τόσες...
28-04-2024
ΠερισσότεραΗ απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου είναι αναμφισβήτα ή πιο δύσκολη στιγμή που μπορεί να ζήσει κάποιος... Στην Κρήτη παλιά ο κόσμος τη βίωνε με τρόπο διαφορετικό: "Οι συγγενείς της γυναίκας...
03-05-2024
ΠερισσότεραΟι περισσότερες νοικοκυρές στην Κρήτη φτιάχνουν τα καλιτσούνια τους τη Μεγάλη Πέμπτη... Και από αυτές οι πιο πολλές έχουν συνταγές που πάνε από χέρι σε χέρι και από μαμά σε...
02-05-2024
ΠερισσότεραΔεν είναι πολύ σικάτα τα εικονιζόμενα αυγά; Κομψοτεχνήματα πραγματικά. Το μόνο που χρειαζόμαστε για να τα φτιάξουμε κι εμείς, είναι αυγά, σχέδια από χαρτοπετσέτες, το ασπράδι ενός αυγού και ένα...
29-04-2024
ΠερισσότεραΒρισκόμαστε στο μέσον της Μεγάλης Εβδομάδας και στην Κρήτη συνεχίζονται οι προετοιμασίες για το Άγιο Πάσχα. Την Μεγάλη Τετάρτη στα παραδοσιακά νοικοκυριά οι γυναίκες πλάθουν μαζί με τα παιδιά τους...
01-05-2024
ΠερισσότεραΈνα φαγητό που δίνει άλλη διάσταση στα μαυρομάτικα φασόλια κάνουν οι νοικοκυρές στην επαρχία Σητείας. Πρόκειται για το φαγητό που παρουσιάστηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γούδουρα Σητείας στο 6ο Φεστιβάλ...
30-04-2024
ΠερισσότεραΤα μήλα και τα πορτοκάλια έχουν τελειώσει... Των καρπουζιών και των πεπονιών δεν έχει έρθει ακόμα η εποχή... Την περίοδο του Μαΐου η φύση έχει έλλειμμα από φρέσκα φρούτα. Ή...
07-05-2024
ΠερισσότεραΣε ένα από τα βολταράκια μας στην Ιταλία είχαμε δοκιμάσει, κατόπιν παρότρυνσης ντόπιου, μια λιχουδιά λαχταριστή: Επρόκειτο για την πορκέτα, ένα φαγητό που όμοιό του δεν υπάρχει στην Κρητική διατροφική...
07-04-2024
ΠερισσότεραΑν κατά τα ανοιξιάτικα βολταράκια σας στην ύπαιθρο της Κρήτης, συναντήσετε το φυτό της φωτογραφίας να ξέρετε πως ταυτόχρονα έχετε συναντήσει και μεζέ! Και τι μεζέ! Από τους πιο μπελαλίδικους...
06-04-2024
Περισσότερα"Το μοιρολόι της Παναγίας", είναι ένα ποίημα που έχει επικρατήσει ν' αναφέρεται και ως «Κάλαντα της Μ. Παρασκευής». Στα κατηχητικά της εποχής πριν το '60, αναφερόταν στους μαθητές και ως...
03-05-2024
ΠερισσότεραΤο 1896 σημειώθηκε εξέγερση στην Κρήτη κατά των Τούρκων. Η ύπαιθρος ελεγχόταν από τους επαναστατημένους Κρητικούς ενώ οι πόλεις από τους Τούρκους. Οι μεγάλες δυνάμεις έσπευσαν κατ' άλλους να βοηθήσουν...
02-05-2024
ΠερισσότεραΓνωρίζετε τους... πηγουνίτες ή σκούλους; Το λουλούδι που φύεται στην Κρητική γη και... τρώγεται; Η γεύση του, μάλιστα, είναι γλυκιά, γεγονός που το έκανε ιδιαίτερα δημοφιλές σε περιόδους πείνας... Ερωτηθείς για...
10-04-2024
ΠερισσότεραΜετά το Παλαίκαστρο Σητείας, λίγο πριν φτάσουμε στην Ερημούπουλη, ελαττώσαμε την ταχύτητα του αυτοκινήτου για να περιεργαστούμε την εικονιζόμενη ξερή συκιά... Το ίδιο είχαν κάνει πριν από εμάς ένας ή και...
29-04-2024
ΠερισσότεραΗ Πρωτομαγιά, που έχει συνδεθεί με την Άνοιξη και την εργατική εξέγερση στο Σικάγο γιορτάζεται στη χώρα μας με δύο τρόπους: Με την πραγματοποίηση πορειών διαμαρτυρίας των εργαζόμενων και με...
01-05-2024
ΠερισσότεραΤην Κυριακή 7 Απριλίου 2024 πρόκειται να πραγματοποιηθεί στο όμορφο Φόδελε η διάσημη γιορτή πορτοκαλιού. Πρόκειται για μια ολοήμερη γιορτή, με ζωντανή μουσική, υπαίθριο γλέντι, ξυλοπόδαρους και πολλά - πολλά...
03-04-2024
ΠερισσότεραΈχετε κάποιο ακίνητο και θέλετε να το αξιοποίησετε για να αποκτήσετε ένα συμπληρωματικό εισόδημα; Τώρα μπορείτε! Μάθετε πως γίνεται η ενοικίαση κατοικιών ή δωματίων σε τουρίστες, μέσω της πλατφόρμας της AirBΝΒ...
03-04-2024
ΠερισσότεραΣε εποχές που τα αντισηπτικά, η απολύμανση και η καλή υγεία βρίσκονται στην πρώτη γραμμή είναι εξαιρετικά επίκαιρη μια ανάρτηση για το σαρανταβότανο. Πρόκειται για μια παραδοσιακή συνταγή της Κρήτης...
10-04-2024
ΠερισσότεραΥπήρχαν εποχές στην Κρήτη, που οι νοικοκυρές δεν αγόραζαν χρώματα από τον μπακάλη για να βάψουν τα αυγά τους, τα φάδια τους και τις κλωστές τους, κι αυτό είτε γιατί...
30-04-2024
ΠερισσότεραΚατά την Κυριακή των Βαΐων, οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία και λαμβάνουν τα γνωστά σταυρουδάκια από βάγια, τα οποία φυλάσσουν στο εικονοστάσι τους. Κάποιοι τα τοποθετούν και στα αυτοκίνητά τους...
28-04-2024
ΠερισσότεραΓενιές και γενιές παιδιών στην Κρήτη μεγάλωσανε με το στιχάκι: "Όποιος λέει ψέμματα πέφτει μες τα αίματα. Όποιος λέει αλήθεια έχει του Θεού βοήθεια". Κι εμείς μεγαλώσαμε με αυτό το στιχάκι...
06-04-2024
ΠερισσότεραΔεν υπάρχει τίποτα πιο ωραίο μετά το πλούσιο φαγοπότι την ημέρα της Λαμπρής, από το να πάρουμε ένα ωραίο υπναλάκι, κατά προτίμηση σε χώρο εξωτερικό. Όχι πολύωρο από τον ύπνο που...
05-05-2024
ΠερισσότεραΟ Μαΐος είναι μήνα αγαπημένος για πολλούς λόγους. Σήμερα θα αναλύσουμε όμως μόνο τον ένα: Τα τσάγαλα! Τι είναι τσάγαλα; Τα δροσερά αμύγδαλα. Μια ανεπανάληπτη λιχουδιά σ' όλα τα στάδια...
08-05-2024
ΠερισσότεραΣε άλλες περιοχές της χώρας λέγεται δυόσμος και δεν είναι το πλέον απαραίτητο αρωματικό φυτό για ένα σπιτικό... Στην Κρήτη λέγεται βάρσαμος και οι παραδοσιακές νοικοκυρές δεν κάνουν δίχως του! Τον...
13-05-2024
ΠερισσότεραΗ κεραλοιφή είναι μια κρέμα φτιαγμένη με 100% αγνά υλικά, γνωστή από την αρχαιότητα για τις ιδιότητές της. Είναι κατάλληλη για σχεδόν όλες τις δερματικές παθήσεις χωρίς να δημιουργεί παρενέργειες. Πως...
19-04-2024
ΠερισσότεραΈνα παλιό ερειπωμένο μοναστήρι, σκαρφαλωμένο σε σημείο που δε βάζει ο νους του ανθρώπου, υπάρχει στο όρος Γιούχτας του Νομού Ηρακλείου Κρήτης. Έχει την ονομασία των "καλογράδων τα κελιά" και χρειάζεται...
08-05-2024
ΠερισσότεραΑγογλώσσοι... Πρόκειται για ένα νόστιμο, αυτοφυές χόρτο της Κρήτης, εξαιρετικά δημοφιλές στο νησί, ειδικά την περίοδο που διανύουμε. Γιατί; Διότι οι αγόγλωσσοι λέγονται αλλιώς και "ψάρι της Σαρακοστής". Πως μπορεί ένα...
31-03-2024
ΠερισσότεραΟ Κώστας Καρυωτάκης και η Μαρία Πολυδούρη, ήταν δύο ποιητές της γενιάς του 1920, που ερωτεύθηκαν και αγαπήθηκαν πολύ, αλλά δεν κατάφεραν να βρουν την ευτυχία μέσα από τον έρωτά...
01-04-2024
ΠερισσότεραΠριν από 70 χρόνια οι Ηρακλειώτες έκαναν Πρωτομαγιά... στο Μασταμπά. Η συγκεκριμένη περιοχή (όπως και το Ατσαλένιο, άλλωστε) ήταν τότε εξοχή με αμπέλια, πεύκα και με μπόλικες αδόμητες εκτάσεις... Το αποτέλεσμα...
01-05-2024
ΠερισσότεραΑκολουθήστε μας στα κοινωνικά δίκτυα και κάντε τα πιο όμορφα βολταράκια της ζωής σας: Κυριολεκτικά και μεταφορικά!