Με το πέρασμα των χρόνων το έθιμο ατόνισε και πλέον οι ροδαρές φτιάχνονται συνήθως σε πνευματικά κέντρα, αιθουσες πολιτιστικών συλλόγων κ.α. 

 

 

Η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως είναι η τρίτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, κατά την οποία τιμάται ο Σταυρός, το σύμβολο της χριστιανικής πίστης. Φέτος πέφτει την Κυριακή 7 Απριλίου 2024. 

 

Πρόκειται για δεσποτική εορτή, η οποία έχει τις ρίζες της στην Παλαιστίνη, όταν την πρώτη Κυριακή μετά την 6η Μαρτίου εορταζόταν η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη.

 

 

Τα ματσάκια της σταυροπροσκύνησης έχουν αρισμαρί, αμπερόζα, βασιλικό, ζουμπούλια, άνθη λεμονιάς, λεβάντα κ.α. Τα λουλούδια και τα πιο ωραία μυριστικά φέρνουν απ' τους κήπους τους οι πιστοί. Αφού δεθούν οι ροδαρές σε ματσάκια, τοποθετούνται μέσα σε πανέρια και μεταφέρονται στις εκκλησιές.

 

Πολλοί άνθρωποι παίρνουν περισσότερα από ένα ματσάκια, καθώς πιστεύεται πως αυτά βοηθούν να ανέβει το προζύμι, να έχουν καρπό τα δέντρα και καλή υγεία το κοπάδι...

 

 

Οι πιστοί στην πλειονότητά τους, τις ροδαρές, τις έβαζαν στο εικονοστάσι. Επίσης, όμως, στα παλιά χρόνια κάποιοι "τις κρεμούσαν στα δέντρα για να καρποφορίσουν, στα χωράφια για καλή σοδειά και στη μάντρα για να έχει υγεία το κοπάδι", όπως θυμάται η κ. Πόπη Πλατή από το Οροπέδιο Λασιθίου.

 

Όπως διαβάζουμε στο βιβλίο του Νίκου Ψιλάκη: "Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη": "Τα ταπεινά άνθη της κάθε αυλής, μετά τη λειτουργία και την επαφή τους με το Σταυρό, το σεπτό σύμβολο της πίστης, οι ροδαρές αποκτούν ευεργετικές δυνάμεις και μεταφέρουν την ευλογία της εκκλησίας σε όποιον άνθρωπο, ζώο ή αντικείμενο έρθει σε επαφή μαζί τους. Για το λόγο αυτό τις χρησιμοποιούσαν παλαιότερα σε πλήθος εθιμικών ενεργειών, στο σπίτι, στο ζυμωτό, στο στάβλο, στις μάντρες των αιγοπροβάτων, στο χωράφι και στον κήπο (...)

 

Στην Κασταμονίτσα συνήθιζαν να πηγαίνουν ένα ματσάκι με άνθη της Σταυροπροσκύνησης στα σπαρτά, συνήθως στα κουκιά, που αυτή την εποχή έχουν ήδη δέσει καρπούς. (...) Αν οι ανάγκες της αγροτικής οικογένειας ήταν διαφορετικές, αν δηλαδή είχε προηγηθεί κακή χρονιά για το λάδι, κρεμούσαν μια ροδαρά σε ένα ελαιόδεντρο".

 

 

Η Κυριακή αυτή είναι η μεσονηστήσιμη, βρίσκεται δηλαδή στο μέσο της σαραντάημερης νηστείας. Οι χριστιανοί ατενίζοντας και προσκυνώντας το Σταυρό, θυμούνται το πάθος του Χριστού και παίρνουν δύναμη να συνεχίσουν τη νηστεία και τον πνευματικό τους αγώνα.

 

Κατά τη διάρκεια της πρωινής λειτουργίας, ο Σταυρός μεταφέρεται από τον ιερέα με πομπή στο κέντρο του ναού, όπου τελείται, όπως ορίζει το εκκλησιαστικό τυπικό, η ακολουθία της Σταυροπροσκυνήσεως. Στη συνέχεια, οι πιστοί ασπάζονται τον Σταυρό και λαμβάνουν από το χέρι του ιερέα ως ευλογία άνθη και δεντρολίβανο (σταυρολούλουδα), τα οποία μετά φυλάσσουν στο εικονοστάσι των σπιτιών τους, όπως τα άνθη του Επιταφίου.

 

 

Ο Σταυρός παραμένει στο κέντρο του ναού καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, οπότε στο τέλος κάθε ακολουθίας γίνεται προσκύνησή του από τους εκκλησιαζόμενους. Παλαιότερα, το απόγευμα της Κυριακής της Σταυροπροσκύνησης, που λέγεται και Μεσοσαράκοστο, τα παιδιά γύριζαν τα σπίτια και ζητούσαν αυγά και ξύλα για το Πάσχα, τραγουδώντας τους στίχους:

 

Χαίρε Τίμιε Σταυρέ

χαρά των προφητών

να μας δώσεις εν’ αυγό

για να φύγω από δω.

 

Κάλεσμα να δέσουν ροδαρές