Τα χαμοκάρυδα σήμερα είναι για τους περισσότερους από εμάς κάτι το άγνωστο... Πριν από 50 χρόνια, όμως, ήταν δώρο θεού για κάθε φτωχό και νηστικό... Όπως μας ενημερώνει ο αγαπημένος μας λαογράφος Γιώργος Χουστουλάκης για να βρεθούν χρειάζεται έμπειρο μάτι και λίγη τύχη, καθώς οι κλιματολογικές συνθήκες δεν ευνοούν την παραγωγή τους...

Σε περίπτωση, όμως, που τελικά σήμερα χαμοκάρυδα βρεθούν, τι θα γίνει; Οι παλιοί θα θυμηθούν που τα έβαζαν στα κάρβουνα στη παρασθιά ή στο μαγκάλι αντί για πατάτες... Οι νέοι θα δοκιμάσουν μια ιδιαίτερη γεύση που μπορεί να νοστιμίσει ακόμα και μαγειρευτά φαγητά, κυρίως τα γιαχνερά...

Ας πάμε, τώρα να μάθουμε για τα χαμοκάρυδα αναλυτικά, όπως μας τα περιγράφει ο κ. Χουστουλάκης:

"Πόσοι άραγε σήμερα θα πρόσεχαν αυτά τα πράσινα φυλλαράκια;

Αν γυρνάγαμε 50 χρόνια πίσω, πολλά παιδικά μάτια στα αγροτοχώρια της Κρήτης, θα χαιρόταν για το τι υπάρχει κάτω από τα ιδιαίτερα αυτά φυλλαράκια!

Όμως, το χθες δεν είναι σήμερα, και έτσι θάφτηκαν πολλές παλιές αναμνήσεις πολλών από εμάς, όπως είναι θαμμένο για χρόνια και το περιεχόμενο του συγκεκριμένου φυτού!

Επειδή απειροελάχιστοι θα μπορούσαν να λύσουν τον γρίφο μας, τι υπάρχει δηλαδή από κάτω από τα φύλλα, λέμε ότι υπάρχει για κάθε φυτό με τα κατσαρά λεπτά ανάρια φύλλα, μια μικρή... πατάτα!

Η μικρή αυτή πατάτα, κάποτε άφησε εποχή! Ήταν ένα μικρό δώρο του Θεού, για πολλά πεινασμένα παιδιά που τύχαινε να βρίσκονται στην εξοχή, και να τα ψάχνουν επίμονα, σε ακαλλιέργητα εδάφη κάτι για να φάνε...

Οι περισσότεροι από εμάς τους πιο παλιούς τα έχουμε σχεδόν ξεχάσει τα χαμοκάρυδά μας και αυτό φταίνε οι καιρικές συνθήκες που δύσκολα επιτρέπουν πια να φυτρώσουν! Όμως ένα έμπειρο μάτι, μπορεί ακόμα και σήμερα να τα διακρίνει στη φύση, και αν διαθέτει ένα σκαλιστήρι ή ένα μαχαιράκι και να σκάψει προσεκτικά το χώμα, θα ανακαλύψει την πατάτα που κρύβουν, που άλλοτε είναι πολύ μικρή 1-2 εκατοστά, αλλά φτάνει καμιά φορά και τα 5-6 εκατοστά διάμετρο, με σχήμα είτε στρόγγυλο, είτε στενόμακρο!

Τι σημαίνουν για ένα παιδί του '60 τα χαμοκάρυδα;

Το παιδί πρώτα θα προσέξει το "σήμα" του φυτού, που αυτό θα είναι ένα χαμωτό κατσαρό ανάριο φυλλαράκι, που μπορεί όμως να έχει και δυο τρία, που σχεδόν ακουμπάνε στο έδαφος. Το φύλλο αυτό "θα του πει" να βρει ένα μαχαιράκι ή ένα ξύλο μυτερό, και θα του πει επίσης: "Ωραία φίλε, βρήκες το ξυλαράκι σου, βρες τώρα το χαμοκάρυδό μου, αν είσαι ικανός"!

Πράγματι δεν είναι πάντα εύκολο να βρεθεί η πατάτα του κάθε φυτού, διότι τα φύλλα με το μακρύ μαλακό κοτσάνι τους, που είναι χωμένα μέσα στο χώμα, κόβονται με το παραμικρό, και δεν προδίδουν εύκολα το χαμοκάρυδο, όπου και καταλήγουν! Έτσι όπως τραβάει το παιδί τα χώματα έξω, πολλές φορές μπερδεύονται κι αυτά στο χώμα, και άντε να τα βρεις!

Άντε όμως και ήσουν τυχερός, έσκαψες και βρήκες πέντε έξη τέτοια πατατάκια, τι κάνεις μετά, πώς τα τρως;

Σίγουρα δεν τα τρως άπλυτα ούτε μαζί με το σκούρο τους περίβλημα! Πρέπει αφού πλυθούν από τα χώματα, με το μαχαιράκι να καθαριστεί ο έξω φλοιός τους, αλλά και πάλι δεν τα τρως έτσι! Πρέπει να κόψεις το πατατάκι κάθετα στη μέση, και να αφαιρέσεις την λεγόμενη "καρδιά", που έχει πράγματι σχήμα καρδιάς με τα παρακλάδια της! Αυτή αφαιρείτε εύκολα και πετιέται διότι είναι σκληρή, δηλαδή ξυλώδης.

Το υπόλοιπο που τρώγεται, σαν γεύση δεν είναι άσχημη, αν και λίγο περίεργη. Δεν παύει να είναι ένα είδος τρούφας, και διαθέτει μια ιδιαίτερη γεύση που μπορεί να νοστιμίσει ακόμα και μαγειρευτά φαγητά κυρίως γιαχνί, όπως κρέας πατάτες κλπ.

Πάντως είναι μια ιδέα να τα κάνουμε μαγειρευτά με κρέας γιαχνί, να δούμε τι γεύσεις είχαν οι παλιοί που εμείς δεν τις έχουμε καν δοκιμάσει, αλλά και μονάχα να φάμε ένα χαμοκάρυδο, αρκεί να θυμηθούμε τα παιδικά μας χρόνια!

Να θυμηθούμε που τα βάζαμε στα κάρβουνα στη παρασθιά ή στο μαγκάλι αντί για πατάτες, και εκεί πράγματι όταν ψηνόταν, αποχτούσαν ιδιαίτερο άρωμα και γεύση"!

Φωτογραφίες και ιδέα για την ανάρτηση: Γεώργιος Χουστουλάκης