Το Μεγάλο Σάββατο είναι η τελευταία μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής. Είναι το μόνο Σάββατο του χρόνου κατά το οποίο νηστεύεται και το λάδι για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς. Όσοι πιστοί δεν έχουν ήδη κοινωνήσει τη Μεγάλη Πέμπτη, το πράττουν απαραίτητα την ημέρα αυτή.

Στα Κρητικά νοικοκυριά γίνονται οι τελευταίες προετοιμασίες για τη Μεγάλη γιορτή. Τα τελευταία ψώνια, η προετοιμασία της μαγειρίτσας και των λοιπών εδεσμάτων του Αναστάσιμου Δείπνου. Ξεχωριστή θέση σ' αυτό έχουν τα πασχαλινά κουλούρια και τα κόκκινα αυγά, τα οποία τσουγκρίζουν μικροί και μεγάλοι μετά την Ανάσταση. Η μαγειρίτσα ήταν για πολλά - πολλά χρόνια το κυρίως πιάτο του δείπνου των πιστών μετά την επιστροφή από την εκκλησία με το Άγιο Φως. Εθεωρείτο ιδανικό για να προετοιμάσει το στομάχι να δεχτεί τις μεγάλες ποσότητες κρέατος μετά τη σαρανταήμερη νηστεία της Σαρακοστής. Ωστόσο, στις μέρες μας -κυρίως για χάρη των παιδιών που δύσκολα τρώνε σούπα με συκωτάκια- η μαγειρίτσα σε πολλά σπίτια έχει αντικατασταθεί από αυγοκομένη κοτόσουπα...

Παλιά έκαναν καλιτσούνια το Μεγάλο Σάββατο...

Αξίζει να σημειωθεί πως παλιότερα το Μεγάλο Σάββατο οι νοικοκυρές συνήθιζαν να φουρνίζουν τα καλιτσούνια τους για να είναι φρέσκα στο γιορτινό τραπέζι. Για λόγους ευκολίας έχει μεταφερθεί η παρασκευή τους τη Μεγάλη Πέμπτη, ωστόσο, σε περιοχές του νησιού που η ζωή τρέχει με πιο αργούς ρυθμούς, ακόμα και σήμερα, το Μεγάλο Σάββατο οι ευωδιές από τα φρεσκοψημένα καλιτσούνια (λυχναράκια ή ανεβατά) πλημμυρίζουν την ατμόσφαιρα.

Στην εκκλησία...

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου τελείται η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Ύστερα διαβάζονται οι Προφητείες για την Ανάσταση και ψέλνεται ο Ύμνος των Τριών Παίδων. Στις εκκλησίες της Κρήτης έχουν ήδη αλλάξει όλα τα πένθιμα καλύμματα του ναού και να έχει στολιστεί με κόκκινα, αναστάσιμα, ενόψει της μεγάλης βραδιάς.

Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, τα φώτα σβήνουν. Το απόλυτο σκοτάδι "σπάει" λίγο πριν από τις 12 το βράδυ όταν οι ιερείς ψάλλουν το «Δεύτε λάβετε φως» και βγαίνουν με τη λαμπάδα τους αναμμένη μέσα από την Ωραία Πύλη, προσφέροντας το Άγιο Φως στους πιστούς. Στη συνέχεια ο κόσμος βγαίνει έξω από την εκκλησία, όπου ο παπάς διαβάζει το Ευαγγέλιο της Αναστάσεως και μόλις τελειώσει, ακριβώς τα μεσάνυχτα, ψάλλει το «Χριστός Ανέστη...».
Κατά τη στιγμή αυτή αρχίζουν να πέφτουν τα βεγγαλικά και οι κροτίδες, ενώ ταυτόχρονα παίρνουν φωτιά οι φουνάρες για να καεί ο Ιούδας που πρόδωσε το Χριστό. Τα τελευταία χρόνια, σε μέρη της Κρήτης συνηθίζουν να καίνε ένα Ιούδα που έχει ένα υπαρκτό πρόσωπο το οποίο θεωρείται μισητό, όπως π.χ. η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ.

Το Άγιο Φως

Οι πιστοί, μόλις ο ιερέας πει το «Χριστός Ανέστη», ανταλλάσσουν το φιλί της αγάπης. Ανάβουν τις λαμπάδες που κρατούν, μεταφέρουν στο σπίτι τους το Άγιο Φως, με προσοχή. Στην είσοδο του σπιτιού κάνουν το σταυρό τους και στη συνέχεια με τον καπνό της λαμπάδας σχηματίζουν ένα σταυρό πάνω από την πόρτα τους. Πιστεύεται πως έτσι το σπιτικό τους θα έχει ευλογία μέχρι το επόμενο Πάσχα. Με το Άγιο Φως ανάβονται τα καντήλια του σπιτιού, ενώ στην περίπτωση που αυτά δεν υπάρχουν, ανάβεται ένα φαναράκι ή ένα κερί το οποίο γίνεται προσπάθεια να μείνει αναμμένο μέσα στο σπίτι για 40 ημέρες. Κι ο στόχος των 40 ημερών συχνά δεν πιάνεται, το να ανάβει το Άγιο Φως στο σπίτι τουλάχιστον για τρεις θεωρείται απαραίτητο...

www.voltarakia.gr

Φωτογραφία: Στέφανος Ραπάνης - All rights reserved

Σημείωση: Αν σας αρέσουν οι παραδόσεις και το Πάσχα, ελάτε στην παρέα μας. Αν δεν έχετε ήδη κάνει, κάντε like στη σελίδα μας στο facebook ή ακολουθήστε μας στο instagram κι εμείς θα σας ακολουθήσουμε πίσω.