Η Μεγάλη Παρασκευή είναι, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση, μια από τις πιο ιερές ημέρες του χρόνου. Το πένθος είναι τόσο βαρύ που οι πιστοί δε στρώνουν τραπέζι, δεν τρώνε λάδι, ενώ αποφεύγουν να κάνουν οποιαδήποτε εργασία. Οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα, ενώ ολόκληρη την ημέρα άνθρωποι συρρέουν στις εκκλησίες για να προσκυνήσουν τον Επιτάφιο.

Το τελετουργικό της Μεγάλης Παρασκευής επιτάσσει από νωρίς το πρωί να συγκεντρώνονται στις εκκλησίες νέες κοπέλες και γυναίκες, οι οποίες στολίζουν τον Επιτάφιο, το κουβούκλιο μέσα στο οποίο θα τοποθετηθεί το σώμα του νεκρού Χριστού μετά την Αποκαθήλωσή του από το σταυρό. Στο στολισμό του επιτάφιου χρησιμοποιούνται πολλών ειδών λουλούδια, πρωταγωνιστούν ωστόσο οι λεμονανθοί και τα κρινάκια. Στους ναούς ψάλλονται οι λεγόμενες "Μεγάλες Ώρες", με αποκορύφωμα την Αποκαθήλωση και την τοποθέτηση στο κουβούκλιο του Επιταφίου τού υφάσματος που συμβολίζει το σώμα του Ιησού.

Τα εγκώμια και η δέηση

Από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της Μεγάλης Εβδομάδας είναι η εκείνη που ψάλλονται τα Εγκώμια, με πιο γνωστά το "Η ζωή εν ταφώ", το "Άξιον Εστί", το "Αι γενεαί πάσαι" και το "Ω γλυκύ μου Έαρ". Εξίσου συγκλονιστική είναι η ώρα της περιφοράς του Επιταφίου από κάθε εκκλησία, ενώ οι πιστοί περιμένουν με αναμμένα κεριά, ραίνοντας τον Επιτάφιο με ροδοπέταλα. Η περιφορά σταματάει σε κομβικό σημείο κάθε Ενορίας για τη λεγόμενη «δέηση», με την οποία ζητείται από το Θεό η προστασία της περιοχής και των πιστών από καθετί κακό.

Με την ολοκλήρωση της περιφοράς και της λειτουργίας, οι ναοί προετοιμάζονται για την Ανάσταση, το κουβούκλιο του Επιταφίου αδειάζει, θυμίζοντας το «κενό μνημείο» που αναφέρουν τα Ευαγγέλια, και τα κεριά αντικαθίστανται με λευκά, στο χρώμα της ελπίδας, ώστε όλα να είναι έτοιμα για τη λειτουργία το πρωί του Σαββάτου, την "Πρώτη Ανάσταση".

Τα "καλορίζικα" και τα χταπόδια

Κάποιοι πιστοί κρατούν ορισμένα από τα λουλούδια του Επιταφίου, τα οποία διατηρούν όλο το χρόνο, θεωρώντας τα ευλογημένα και θαυματουργά, αν και οι περισσότεροι τοποθετούν στο φυλακτό και τα δαφνόφυλλα του Μεγάλου Σαββάτου, τα γνωστά "καλορίζικα". Το απόγευμα οι γυναίκες πηγαίνουν στα νεκροταφεία, όπου ανάβουν θυμίαμα στη μνήμη των νεκρών τους, ενώ κάνουν δεήσεις πάνω από τον Επιτάφιο.

Από τα πιο γνωστά έθιμα της Μεγάλης Παρασκευής, που σχετίζεται με τη νηστεία, είναι η συνήθεια των νεοελλήνων να συρρέουν μετά την περιφορά του Επιταφίου στα ουζερί και να καταναλώνουν θαλασσινά, με πρωταγωνιστή των μεζέδων το χταπόδι στα κάρβουνα.

www.voltarakia.gr

ΕΣΤ