Σήμερα από εκδρομές τα παιδάκια μας έχουν πήξει: Τι εσωτερικού, τι εξωτερικού, τι εκπαιδευτικές, τι ψυχαγωγικές, τι ημερήσιες, τις τριήμερες, τι πολυήμερες... Μέχρι να φτάσει η ώρα για την πολυήμερη εκδρομή της γ' λυκείου, τα παιδιά έχουν βαρεθεί τις εκδρομές, με αποτέλεσμα αρκετά από αυτά να μένουν στο σπίτι τους ώστε να... διαβάσουν για τις πανελλήνιες!

Η λαχτάρα και η προσμονή με την οποία όλα τα παιδιά περίμεναν κάποτε την πολυήμερη της γ' λυκείου δεν υπάρχουν πιά παρά μόνο στις αναμνήσεις μας... Αναμνήσεις που αλλάζουν από γενιά σε γενιά και από περιοχή σε περιοχή. Για παράδειγμα, ο γνωστός λαογράφος Γιώργος Χουστουλάκης θυμάται ως μεγάλο γεγονός μια εκδρομή του γυμνασίου Μοιρών στην Αγία Βαρβάρα για να δουν το χιόνι οι μαθητές!

Πολύτιμες είναι οι αναμνήσεις του κ. Χουστουλάκη που μας ταξιδεύει σε μια σχολική πραγματικότητα άγνωστη στους νεότερους, ενώ παρέχει χρήσιμες λαογραφικές πληροφορίες στους μεγαλύτερους...

Γράφει, λοιπόν, ο κ. Χουτσουλάκης, στο άρθρο του με τίτλο "Οι μαθητικές εκδρομές κάποτε":

"Οι Μοίρες, μπορεί να ήταν μια επαρχιακή πόλη της Κρήτης, αλλά ήταν και το επίκεντρο πολλών χωριών περιφερειακά, που ήταν και η αιτία που δικαιολογούσε την έννοια του Δήμου, χωρίς καν να έχει τους 10 χιλιάδες κατοίκους, που απαιτούσε τότε ο γενικός κανόνας! Η πόλη των Μοιρών μετά βίας συγκέντρωνε τις 5 χιλιάδες τότε κατοίκους.
Ήταν όμως Δήμος "τιμής ένεκεν" και λόγω των αρχαιοτήτων που την περιέβαλαν, Φαιστός, Γόρτυνα, Καμάρες, Κομμός κλπ.

Ξεχώριζαν τότε οι Μοίρες για δύο πράγματα: α) Την εμποροπανήγυρη κάθε Σάββατο, που ήταν η μεγαλύτερη της Ελλάδας και β) για το πολυπληθές πρωτοπόρο γυμνάσιο της!

Είχαν οι Μοίρες τότε, δεκαετία '60 -'70, ένα από τα μεγαλύτερα γυμνάσια της χώρας, με περισσότερα από χίλια παιδιά! Το "Κεντρικό" γυμνάσιο δέσποζε πάνω στο λόφο στον Ασφεντιλιά, Δυτικά των Μοιρών, με το οικοτροφείο αρένων και θηλέων απέναντί του. Στο πέτρινο, κυρίως κτήριο έκανε μάθημα η έκτη τάξη και στα δυό-τρία μεταλικά τολ η πέμπτη.

Έκαναν μάθημα στο φούρνο και στον ποταμό!

Στην πόλη μέσα ήταν διάσπαρτα τα τμήματα όλων των υπόλοιπων τάξεων, τα λεγόμενα "παραρτήματα". Στεγαζόταν σε ενοικιαζόμενα κτήρια, αυτά τα τμήματα των 40 έως 60 μαθητών: "Στου Τίτο". "Στο Ποταμό. "Στου Ζεάκη". "Στου Δρουγκογιάννη ή Δρούγκο". "Στο Φούρνο". "Στην Αγία Παρασκευή" ήταν οι φράσεις που έλεγαν συχνά οι μαθητές για τα οικήματα που κάνανε μάθημα!

Οι καθηγητές τότε ήταν και "Δερβίς Αγάδες" και τα μαθήματα με τον τρόπο που γινόταν, ήταν πολύ κουραστικά, για μας τους "αδιάφορους" μαθητές. Το πείσμα που διακατείχε τους επίμονους καθηγητές, που έπρεπε "σώνει και καλά να μας ανοίξουν το κεφάλι" και να μας βάλουν μέσα τα γράμματα, ήταν ανυπόφορο!

Έβγαινε ο καθηγητής στην έδρα, έπαιρνε απουσίες και άνοιγε στη συνέχεια το "τεφτέρι" του: Φώναζε τρία - τέσσερα ονόματα, "να ανέβουν στον πίνακα" και να πουν μάθημα ή να λύσουν ασκήσεις, πράγμα πολύ αγχωτικό. Κούραζε η όλη διαδικασία παιδιά και καθηγητές!

Δεν έμπαιναν στην τάξη για να τους πάνε εκδρομή!

Για αυτό ακριβώς, ερχόταν ο καλός θεούλης και έκανε κάποια μέρα ιδανική για εκδρομή. Όλα τα παιδιά "του Κεντρικού" δεν έμπαιναν στην τάξη για μάθημα, άλλα έκαναν ένα είδος απεργίας, φωνάζοντας, "Ε - ΚΔΡΟ - ΜΉ", "Ε - ΚΔΡΟ - ΜΗ"! Οι φωνές τους ακουγόταν και από τα υπόλοιπα σχολικά κτήρια εντός Μοιρών!

Κάπου εκεί, βλέπαμε πως και οι περισσότεροι καθηγητές, "φλερτάρανε" με την ιδέα και προσπαθούσαν να πείσουν κι εκείνοι με τον τρόπο τους, τον σκληροπυρηνικό γυμνασιάρχη, να μας επιτρέψει να πάμε εκδρομή! Συνήθως έτσι γινόταν! Και συνήθως το πετυχαίναμε!

Τα μέρη που προτιμούσαν οι καθηγητές

Μια φορά θυμάμαι πηγαίναμε στην Αγία Βαρβάρα με λεωφορείο "να ιδούμε χιόνι από κοντά" τα παιδιά του κάμπου, που σπάνια το κατέβαζε στο χωριό τους! Εκεί παίξαμε και χιονοπόλεμο, αλλά τα μέρη που πηγαίναμε ήταν στο ύψωμα Κούλε, βόρεια των Μοιρών (ελάχιστες φορές) και στο Στρατόπεδο, Δυτικά των Μοιρών τις περισσότερες! Πού αλλού να πας χίλια παιδιά;

Ακόμα και σε χωράφια να τα πας, αυτά "θα πιάσουν φύλλα φτερά" και θα πάνε κατ' ευθείαν "στη ζημιά", θα ορμήσουν σε περιβόλια, σε πορτοκάλια, κι άντε να τα μαζέψεις!
Στο στρατόπεδο όμως των Μοιρών, υπήρχαν 48 στρέμματα περιφραγμένα, με χώρους για ποδόσφαιρο, μπάσκετ κλπ.

Παράλληλα, όμως, και έξω από το περιφραγμένο στρατόπεδο, υπήρχε και άλλη έκταση 50 στρεμμάτων μέσα σε τεράστιους ευκαλύπτους και λεύκες, που και εκεί τα παιδιά μπορούσαν να τρέξουν και να παίξουν ακόμα πιο άνετα! Έτσι, θα μπορούσαμε να πούμε πως το Στρατόπεδο Συνταγματάρχου Νικολούδη Εμμανουήλ, ήταν το ιδανικότερο μέρος για να παίξουμε μπάλα, τα κορίτσια να μαζέψουν λουλούδια αν ήταν Άνοιξη, να μαζέψουμε ήλιο, να ακούσουμε τα πουλάκια κοντά στη φύση, και μόλις ένα χιλιόμετρο έξω από την πόλη!

Ο προσκοπισμός στη Μεσαρά...

Τα χρόνια εκείνα, υπήρχε σε άνθιση και ο προσκοπισμός!
Δεν ξέρω, γιατί εμάς τα Γαλιανάκια, δεν μας πολυπροτιμούσαν στα... τάγματα του προσκοπισμού, αλλά ωστόσο δεν το είχαμε και σε μεγάλη ανάγκη, γιατί εμείς οι Γαλιανοβοριζανοί, γνωρίζαμε ήδη πολλά περισσότερα από τη φύση, από ότι μαθαίνανε οι πρόσκοποι εκεί!

Τα παιδιά βέβαια του προσκοπισμού, δεν ερχόταν κατ' ευθείαν στο στρατόπεδο! Πήγαιναν πρώτα από ένα σπίτι στις Μοίρες που είχαν τις στολές τους, ντυνόταν με τα κόκκινα ρούχα τους, και στη συνέχεια ερχόταν κι αυτά στην εκδρομή, κρατώντας από ένα ρόπαλο, και μας έβρισκαν στο στρατόπεδο! Εγώ και ο φίλος μου από τότε Φανούργιος Ζαχαριουδάκης, εκείνη την ημέρα δεν παίζαμε μπάλα, παρά κάναμε ως συνήθως τους περιπάτους μας και συζητούσαμε διάφορες αμπελο...φιλοσοφίες! Θεωρούσαμε εαυτούς, ότι ανήκαμε στο αρχαίο τάγμα των περιπατητών και εμείς ήμαστε οι σύγχρονοι "περιπατητές"!

Βλέποντας ένα παιδί από τους προσκόπους, που κρατούσε το ρόπαλο του, σκεφτήκαμε πόσο άχρηστο ήταν το ρόπαλο αυτό στα χέρια του παιδιού, και πόσο χρήσιμο θα ήταν ά ήταν στα χέρια των γονιών μας σαν... σκαλιδόξυλο!

Αυτοσυντήρηση και σύμπνοια...

Ωστόσο, εμείς τα 70 κάπου Γαλιανάκια, που πηγαινοερχόμαστε στο γυμνάσιο με τα πόδια καθημερινά, κι αν δεν διακριθήκαμε όλα στα γράμματα, εν τούτοις είχαμε αναπτύξει το αίσθημα της αυτοσυντήρησης, της σύμπνοιας, της ομαδοποίησης και ήμαστε όλα ενωμένα μια γροθιά!

Τον προσκοπισμό τον είχαμε μέσα μας, και ο κάθε ένας από μας θα μπορούσε να ήταν μεγάλος δάσκαλος στα λυκοπουλα! Μας διέκρινε η σκληραγωγία, η πρακτικότητα, η συνεργασία, η επικοινωνιακή τακτική και αυτό το αίσθημα το έχουν πολλά από τα τότε παιδιά ακόμα και σήμερα σαν μεγάλοι πλέον"!

www.voltarakia.gr

Φωτογραφία: Γεώργιος Χουστουλάκης