Για τους περισσότερους Ηρακλειώτες ειδικά τους νεότερους, μπορεί και να ´χει χαθεί τ´όνομα αυτό στην ομίχλη του χρόνου. Κάποιοι σωστά ίσως μαντέψουν ότι το όνομά του συνδέεται με τη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη του Ηρακλείου. Πράγματι χάρη στο κληροδότημά του πριν από 110 χρόνια, το 1908, γεννήθηκε η βιβλιοθήκη που πήρε προς τιμήν του το όνομά του.

Όμως ο Δημήτριος Βικέλας, ένας μη Κρητικός άλλα πιο Κρητικός από πολλούς Κρήτες έκανε κι άλλα σημαντικά για την Κρήτη που δεν είναι ευρέως γνωστά.

Όπως αναφέρει η Κατερίνα Φραγκάκη στο Facebook: «Στήριξε οικονομικά και πνευματικά τις κρητικές επαναστάσεις του 1866 και του 1897. Το 1866 στην Αγγλία όπου ζει, μεταφράζει την επιστολή των Κρητων προς τη βασίλισσα Βικτωρία με το αίτημά τους για Ένωση με την Ελλάδα. Δημοσιεύει άρθρα στον αγγλικό τύπο για το θέμα υπογράφοντας "A Greek" προβάλλοντας τις θέσεις της Κρήτης με τίτλο "Η άλλη όψη του Κρητικού ζητήματος". Συστήνει επιτροπή για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα και αγοράζει 4.000 τουφέκια και 1.000.000 καψύλλια απαραίτητα για τη συνέχιση της Κρητικής Επανάστασης. Δημιουργεί επιτροπές εράνων στο εξωτερικό υπέρ του Κρητικού αγώνα.

Αρθρογραφούσε για την ανεξαρτησία της Κρήτης!

Γίνεται μέλος της Εθνικής Εταιρίας, μιας οργάνωσης που ασκεί έντονες πιέσεις στην ελληνική κυβέρνηση για το κρητικό ζήτημα. Αρθρογραφεί ακατάπαυστα στον ελληνικό, τον αγγλικό και τον αμερικανικό Τύπο για την ανεξαρτησία της Κρήτης. Και με την τελευταία του πνοή, ως ύστατη πράξη αγάπης προς τον τόπο μας, κληροδοτεί στο Ηράκλειο την πολύτιμη βιβλιοθήκη του σχεδόν 5.000 χρυσόδετων τόμων σπάνιων βιβλίων και παλαιτυπων που την ανάγουν, και μόνο για αυτό το λόγο, σε μια από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες.

Ο πρώτος πρόεδρος των Ολυμπιακών Αγώνων 

Αυτός ο σπουδαίος άνθρωπος που ουσιαστικά φέρθηκε σαν πατέρας στην Κρήτη και ειδικά στο Ηράκλειο ήταν επίσης από τους πρωτεργάτες του Ολυμπιακού κινήματος και υπευθύνους για την αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων όντας ο πρώτος πρόεδρος αυτών το 1896 στην Αθήνα. Στο φιλανθρωπικό του έργο όμως συμπεριλαμβάνεται και η διοίκηση του Ιδρύματος Μελά που κατά την επιθυμία του θειου του Βασιλείου Μελά ευθύνεται για τη δημιουργία σχεδόν 200 νηπιαγωγείων σε όλη τη χώρα (και μάλιστα με τον όρο να μη βρίσκονται στις μεγάλες πόλεις για να ενισχυθεί η περιφέρεια) αλλά και κατά παρέκκλιση από την επιθυμία του θειου του και δημοτικών σχολείων για την ενίσχυση της ελληνικής παιδείας.

Είναι λίγο να πούμε ότι ήμασταν απίστευτα τυχεροί που μας άγγιξε η αγάπη και το αληθινό ενδιαφέρον ενός τέτοιου εξαίσιου ανθρώπου.
Το όνομα Βικελαία ας σημαίνει στο εξής πολλά περισσότερα για όλους μας"...
(Πληρ. Περιοδικό Παλίμψηστον τεύχος 23-2008 Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη).