Την Παρασκευή 23 Ιουνίου αναβιώνει μια βραδιά από τα παλιά στα Νέα Αλάτσατα Ηρακλείου: Καίμε μάηδες, πηδάμε φωτιές, ανοίγουμε τον κλήδονα, φέρνουμε το ριζικάρι μας, το μεζέ μας και διασκεδάζουμε όλοι μαζί, όπως κάνανε οι παλιοί.

Η ωραία πρωτοβουλία αναβίωσης του εθίμου ανήκει στο Σύλλογο Αλατσατιανών Νομού Ηρακλείου. Μέλη και φίλοι του Συλλόγου είναι όλοι ευπρόσδεκτοι στην εκδήλωση με τίτλο «Γλέντι με τ' Άι Γιάννη τις Φανές και του Κληδόνου τα έθιμα», στις 23 Ιουνίου 2017, παραμονή του Άη Γιάννη του Φανιστή, και ώρα 20:30, στην πλατεία Αλατσάτων (επί της Γ. Μαστρακούλη), στα Νέα Αλάτσατα, δίπλα στη στέγη του συλλόγου.

Στην πρόσκληση των διοργανωτών αναφέρεται: "Φέρτε το μεζέ σας, το μαγιάτικο στεφάνι σας και το ....ριζικάρι σας κι ελάτε να περάσουμε παρέα μια βραδιά ευθυμίας γλεντιού και χαλάρωσης, αναβιώνοντας τα γλέντια των προγόνων μας (μουσική – κρασί δικό μας)".

Το έθιμο του κλήδονα

Την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποια ή σε κάποιες από αυτές να φέρουν από το πηγάδι ή την πηγή το «αμίλητο νερό». Επιστρέφοντας στο σπίτι, το νερό μπαίνει σε ένα πήλινο δοχείο, την υδροφόρο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα μικρό αντικείμενο (μπορεί να είναι κόσμημα, κλειδί, φρούτο κ.α.), το λεγόμενο ριζικάρι. Στη συνέχεια το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα, το οποίο δένεται γερά με ένα κορδόνι («κλειδώνεται») και τοποθετείται σε ταράτσα ή άλλο ανοιχτό χώρο. Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων. Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή βλέπουν στον ύπνο τους το μελλοντικό τους σύζυγο.

Ανήμερα του Αϊ-Γιαννού, αλλά πριν βγει ο ήλιος -ώστε να μην εξουδετερωθεί η μαγική επιρροή των άστρων-, η υδροφόρος νεαρή της προηγουμένης φέρνει μέσα στο σπίτι το αγγείο. Το μεσημέρι, ή το απόγευμα, συναθροίζονται πάλι οι ανύπανδρες κοπέλες. Αυτήν τη φορά όμως στην ομήγυρη μπορούν να συμμετέχουν και παντρεμένες γυναίκες, συγγενείς και γείτονες και των δύο φύλων, καλεσμένοι για να παίξουν το ρόλο μαρτύρων της μαντικής διαδικασίας.

Καθισμένη στο κέντρο της συντροφιάς, η υδροφόρος νεαρή ανασύρει ένα-ένα από το αγγείο τα αντικείμενα, που αντιστοιχούν στο «ριζικό» κάθε κοπέλας και μια άλλη, κάποια που έχει ποιητικό ή μαντικό ταλέντο απαγγέλει ταυτόχρονα τυχαίες μαντινάδες. Μαντινάδες που είναι επηρεασμένες απλώς και μόνο από τη θέα του ριζικαριού, αφού η μαντιναδολόγος δεν ξέρει σε ποιον ανήκει το κάθε ριζικάρι. Η μαντινάδα που αντιστοιχεί στο αντικείμενο (ριζικάρι) της κάθε κοπέλας θεωρείται ότι προμηνάει το μέλλον της και σχολιάζεται από τους υπόλοιπους, που προτείνουν τη δική τους ερμηνεία σε σχέση με την ενδιαφερόμενη.

Κι άλλοι κλήδονες που ανοίγουν...

ΠΑΡΑΛΙΑΚΗ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Την Παρασκευή 23 Ιουνίου και ώρα 8 το βράδυ, στο θεατράκι της παραλιακής στο Ηράκλειο, αναβιώνει το έθιμο του κλήδονα από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Καμινίων. Την εκδήλωση, που παρουσιάζει ο Κώστας Βουλγαρίδης, "ντύνουν" μουσικά ο Αντώνης Καράτζζης με το συγκρότημά του (Κ.Ζαχαράκης, λαούτο, Κ.Μαυροκουκουλάκης, νταούλι-ασκομαντούρα). Χορευτικό προβλέπεται από τον Όμιλο του Παπαδόκωστα, με τον Γιώργο Μπιτζανάκη στη λύρα.

ΑΓΙΑ ΠΕΛΑΓΙΑ Την Παρασκευή 23 Ιουνίου και ώρα 8 το βράδυ αναβιώνει το έθιμο του κλήδονα στην κεντρική πλατεία της Αγίας Πελαγίας κάτω στην παραλία. Μουσικό συγκρότημα οι: Φραγκιαδάκης Γιώργος στο λαούτο, Χασουράκης Ανδρέας στην Λύρα, Μύρωνας Φραγκιαδάκης στο λαούτο και Μάνος Φραγκιαδάκης στην κιθάρα για ένα όμορφο γλέντι με πολύ χορό και τραγούδι. Θα ανοίξει το χορό η χορευτική ομάδα του συλλόγου. Μενού: σουβλάκια, αναψυκτικά, μπύρες, ρακί.

ΠΑΡΚΟ ΚΝΩΣΟΥ Την Κυριακή 25 Ιουνίου και ώρα 9 το βράδυ στο παρκάκι της Κνωσού, στο Ηράκλειο έχει γλέντι. Έχει και κλήδονα. «Ανοίγουμε τον Κλήδονα, με τ' αη Γιαννιού τη χάρη» είναι ο τίτλος της εκδήλωσης που διοργανώνεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Κνωσού. "Παίζει" το κρητικό συγκρότημα του Μ. Σχοιναράκη, ενώ τη βραδιά θα ανοίξουν χορευτές από το Λύκειο των Ελληνίδων. Τα έσοδα από την εκδήλωση θα διατεθούν για τη συντήρηση του Ιερού Ναού Αγίας Σοφίας Κνωσού

www.voltarakia.gr