Το τελευταίο Σάββατο πριν τη Μεγαλοβδομάδα, γιορτάζεται η Ανάσταση του Λαζάρου. Μαζί με την Κυριακή των Βαΐων θεωρούνται ως οι μόνες "χαρούμενες" ημέρες της Σαρακοστής.

Το Σάββατο του Λαζάρου είναι μια μέρα γεμάτη με παραδόσεις και λαογραφία...

Δεν μάζευαν οι άνδρες σοδειά...

Οι άνδρες δεν πήγαιναν ποτέ να μαζέψουν τη σοδειά μια μέρα σαν κι αυτήν. Πίστευαν πως φέρνοντας τη σοδειά, θα έφερναν και το θάνατο μέσα στο σπίτι τους...

Λαζαράκια για την ψυχή του Λάζαρου...

Οι γυναίκες έφτιαχναν ειδικά ψωμάκια, τα λαζαράκια, τα οποία είχαν σχήμα σαβανωμένου ανθρώπου. Όσα παιδιά είχε η κάθε οικογένεια, τόσα "λαζαράκια" ζύμωνε η νοικοκυρά.

Τα «λαζαράκια» έχουν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, κατ' αναπαράσταση του Λαζάρου στις εικόνες. Τα χεράκια τους είναι σταυρωμένα, ενώ για μάτια βάζουμε δύο καρφάκια από γαρύφαλλο. Στόμα δεν έχουν τα Λαζαράκια μας, γιατί τόσο τρόμαξε ο Λάζαρος στον άλλο κόσμο, που δεν χαμογέλασε ποτέ ξανά -κατά την παράδοση- στη δεύτερη ζωή του.

Η συνταγή για το ζυμάρι δεν έχει σημασία... Μπορούμε να πλάσουμε όποια κουλουρένια ζύμη μας αρέσει. Το σημαντικό είναι να τηρηθεί το έθιμο... «Λαζαράκια για τον Λάζαρο αν δεν πλάσεις, ψωμί δεν θα χορτάσεις» πίστευαν οι παλιοί...

Τα κάλαντα του Λαζάρου...

Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας τα κάλαντα του Λαζάρου έψαλαν από πόρτα σε πόρτα μόνο τα κορίτσια, που έβρισκαν έτσι την ευκαιρία να γίνουν γνωστές ως υποψήφιες νύφες...

Στην Κρήτη στο έθιμο έπαιρναν μέρος και τ' αγόρια. Από την προηγούμενη ημέρα μάζευαν λουλούδια με τα οποία στόλιζαν τα καλαθάκια τους. Γύριζαν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούσαν:

Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια,
ήρθε των Βαγιών η εβδομάδα.
Ξύπνα Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
ήρθε η μέρα σου και η χαρά σου.

Πού ήσουν Λάζαρε; Πού ήσουν κρυμμένος;
Κάτω στους νεκρούς, σαν πεθαμένος.

Δε μου φέρνετε, λίγο νεράκι,
που 'ν' το στόμα μου πικρό φαρμάκι.

Δε μου φέρνετε λίγο λεμόνι,
Που 'ν' το στόμα μου, σαν περιβόλι.

Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια,
ήρθε η Κυριακή που τρων’ τα ψάρια.

Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
ήρθε η μάνα σου από την πόλη,
σου ’φέρε χαρτί και κομπολόι.

Γράψε Θόδωρε και συ Δημήτρη,
γράψε Λεμονιά και Κυπαρίσσι.

Το κοφνάκι μου θέλει αυγά,
κι η τσεπούλα μου θέλει λεφτά.

Βάγια, Βάγια και Βαγιώ.
τρώνε ψάρι και κολιό.
Και την άλλη Κυριακή,
τρώνε το ψητό τ’ αρνί.

Οι νοικοκυραίοι που άκουγαν τα κάλαντα έδιναν στα παιδιά αυγά, χρήματα (όσοι είχαν, αν είχαν) φρούτα, καρύδια, σταφίδες ή άλλα φαγώσιμα. Στα Μάλια της Κρήτης προ καραντίνας το έθιμο των καλάντων του Λαζάρου αναβιώνε με επιτυχία!

Αν είναι με το θέλημα
και με τον ορισμό σας,
Λαζάρου την Ανάσταση
να πω στ’ αρχοντικό σας.

Έβγατε παρακαλούμε,
για να σας διηγηθούμε,
για να μάθετε τι εγίνη,
σήμερα στην Παλαιστίνη (...)

-Λάζαρε, πες μας τι είδες,
εις τον Άδη που επήγες;
-Είδα φόβους, είδα τρόμους,
είδα βάσανα και πόνους.

Δώστε μου λίγο νεράκι,
να ξεπλύνω το φαρμάκι.
Της καρδούλας μου το λέω,
και μοιρολογώ και κλαίω.

Του χρόνου πάλι να ’ρθουμε,
με υγεία να σας βρούμε.
Στον οίκο σας χαρούμενοι,
τον Λάζαρο να πούμε.

Σε τούτο τ’ αρχοντόσπιτο
πέτρα να μη ραΐσει.
Και ο νοικοκύρης του σπιτιού,
χρόνια πολλά να ζήσει.

Να ζήσει χρόνια εκατό,
και να τα ξεπεράσει.

www.voltarakia.gr

ΕΣΤ

Φωτογραφία με λαζαράκια από τη σελίδα που διατηρεί στο facebook o Πολιτιστικός Σύλλογος Αβδού.

Σημείωση: Αν σας αρέσει να μαθαίνετε για τα ήθη και έθιμα της Κρήτης κάντε like στη σελίδα μας στο facebook ή ακολουθήστε μας στο instagram κι εμείς θα σας ακολουθήσουμε πίσω.