Γνωρίζουμε την ξινίδα από τότε που γνωρίζουμε τον εαυτό μας. Ξέρουμε, όμως, πως η ξινίδα δεν είναι λουλούδι, αλλά... ζιζάνιο; Και μάλιστα εισαγωγής;

Η ξινίδα ήρθε στην Κρήτη πριν από 150 χρόνια από τη Νότια Αφρική με τον άνθρωπο ή με διάφορους άλλους τρόπους. Διαδόθηκε σε ολόκληρη την Κρήτη, συχνά σε βάρος ντόπιων ειδών, που πνίγηκαν ή πνίγονται από την... ανηλεή εξάπλωσή της.

Πρόκειται για ένα ζιζάνιο που είναι ευχή και κατάρα:

* Ευχή καθώς στις δενδρώδεις καλλιέργειες ή στα αμπέλια καλύπτει το έδαφος και δεν αφήνει να βγουν άλλα ζιζάνια και, επειδή δεν έχει ξυλώδη μάζα, βοηθάει την ανάπτυξη του φυτού. Ειδικά για τα αμπέλια ο καθηγητής κ. Δαμανάκης από το Πανεπιστήμιο Κρήτης αναφέρει ότι η επίδραση της ξινίδας είναι ευεργετικότατη. Τούτο επειδή το ριζικό σύστημά της, το οποίο επίσης χρησιμοποιείται για την επέκταση της κυριαρχίας της, δρα περίπου ως υπόγειο τρυπάνι. Όταν βρεθεί σε αμπέλια και αρχίσει να προχωρεί υπόγεια δημιουργεί πολλά ανοίγματα στο έδαφος, με αποτέλεσμα να το κάνει αφράτο σαν να ήταν σκαμμένο πρόσφατα. Επιπλέον, το καλοκαίρι ξεραίνεται, οπότε δεν δρα ανταγωνιστικά προς το αμπέλι σε ότι αφορά το σπάνιο για εκείνη την εποχή νερό.

* Η ξινίδα είναι ευχή και για τις μέλισσες, που το προτιμούν κυρίως τις πρωινές ώρες λόγω της άφθονης γύρης που περιέχει. Όπως λέει η μελισσοκόμος Μαρία Δρούλου: "Οι ηλιόλουστες ημέρες βοηθάνε, γιατί διατηρούν το άνθος ανοιχτό και μπορούν να το επισκεφτούν οι μέλισσες, ενώ με συννεφιά, βροχή ή με αέρα παραμένει κλειστό. Βοηθά στη γρήγορη ανάπτυξη των μελισσιών, λόγω της άφθονης γύρης που δίνει. Δίνει νέκταρ και γύρη χρώματος πορτοκαλί".

* Στη λαϊκή ιατρική έχει χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της ταινίας και των σκουληκιών. Το φυτό έχει χρησιμοποιηθεί επίσης ως διουρητικό.

* Στην κρητική κουζίνα έχει χρησιμοποιηθεί από τις νοικοκυρές σε σούπες, σάλτσες και χορτόπιτες σε μικρές ποσότητες, για να δώσει ξινή γεύση.

* Στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο έσωσε ανθρώπους από την πείνα, καθώς στη ρίζα της έχει ένα μικρό καρπό το φιστικάκι. Το φιστικάκι αυτό το καβούρντιζαν στη φωτιά και το έτρωγαν σαν ξηρό καρπό. Η γεύση του άρεσε πολύ, ως φαίνεται, σε μερίδα του πληθυσμού της Κρήτης, που συνέχιζε να τρώει τα "φιστικάκια" από τις ρίζες της ξινίδας και μετέπειτα, στον καιρό της ειρήνης που ακολούθησε...

* Θεωρείται, όμως, και κατάρα η ξινίδα γιατί, εκτός από τα ζιζάνια, δεν αφήνει και άλλα φυτά να φυτρώσουν κι έτσι αλλοιώνεται η βιοποικιλότητα κάθε περιοχής.

www.voltarakia.gr

Φωτογραφία: Στέφανος Ραπάνης - Image Photo Services