Στα χρόνια τα παλιά, τα νοικοκυριά της Κρήτης προετοίμαζαν με επιμέλεια την προίκα των κοριτσιών τους, σχεδόν από την ημέρα της γέννησής τους! Η μάνα δούλευε πυρετωδώς πλέκοντας και υφαίνοντας στον αργαλειό. Η γιαγιά μάθαινε στην εγγονή τα μυστικά του αργαλειού, διότι λίγα χρόνια μετά κι εκείνη θα έπρεπε ν' αρχίσει την προετοιμασία της προίκας των δικών της κοριτσιών...

Όλα αυτά, όπως μας ενημερώνει ο λαογράφος Λεωνίδας Κουδουμογιαννάκης από το Καβούσι, περιλαμβάνονται σε ντοκιμαντέρ του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Ιεράπετρας για τους Μικρασιάτες στην νέα τους πατρίδα την Κρήτη.

Ο αργαλειός είναι μια απλή ξύλινη κατασκευή, που ελάχιστοι γνωρίζουν να χρησιμοποιούν στις μέρες μας. Για πολλά - πολλά χρόνια, όμως, διαδραμάτιζε βασικό ρόλο στην οικιακή οικονομία, κυρίως στις αγροτικές περιοχές της Κρήτης. Σ' αυτό το ξύλινο εργαλείο, τα παλιά νοικοκυριά, στήριζαν τις ελπίδες τους για κάλυψη βασικών βιοτικών αναγκών. Εκτός από τις προίκες των κοριτσιών τους, μ' αυτό έφτιαχναν κουβέρτες για να σκεπάζονται, ρούχα για να ντύνονται, χαλιά για να μην κρυώνουν...

Κάθε σπίτι είχε τον αργαλειό του, που μπορεί να ήταν μικρός ή μεγάλος και η ύφανση ήταν ολόκληρη διαδικασία: Ξεκινούσε από τη ρόκα, τη βαφή των νημάτων, τα καρούλια και τόσες άλλες μικροδουλειές ανάλογα με το αν το ρούχο που έπρεπε να υφανθεί ήταν μάλλινο ή μεταξωτό, πάνινο ή κουρελού.

Οι βεγγέρες...

Κάθε γυναίκα ύφαινε όποτε της έμενε καιρός από τις υπόλοιπες δουλειές της. Πολλές ύφαιναν μόνο το βράδυ, γιατί τότε μόνο "άδειαζαν" απ' όλα τα υπόλοιπα. Είναι γνωστές οι ιστορίες για τις ωραίες βεγγέρες και τα νυχτέρια με το κρεμασμένο λυχνάρι πάνω στον αργαλειό: Η μάνα και η γιαγιά να υφαίνουν και ταυτόχρονα να διηγούνται παραμύθια στα παιδιά που ήταν καθισμένα κατάχαμα και τις παρακολουθούσαν...

Ο παροπλισμός...

Μετά τη βιομηχανική επανάσταση ο κλασικός, ξύλινος, κινούμενος με μυϊκή ενέργεια αργαλειός αντικαταστάθηκε από το μηχανικό αργαλειό. Σήμερα έχει σχεδόν καταργηθεί, καθώς η διαδικασία της ύφανσης έχει μηχανοποιηθεί και στη θέση του αργαλειού χρησιμοποιείται η υφαντική μηχανή. Ο ξύλινος αργαλειός απαντάται σήμερα σε μουσεία λαϊκής τέχνης, καθώς και σε ελάχιστα σπίτια χωριών της Κρήτης, όπως είναι τα Ανώγεια...

www.voltarakia.gr

Φωτογραφία του Λεωνίδα Κουδουμογιαννάκη από τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ...