Σήμερα Παρασκευή 8 Μαρτίου 2024 στα παραδοσιακά νοικοκυριά της Κρήτης φτιάχνουν κόλλυβα, καθώς αύριο είναι των Ψυχών.

Η εργασία το Ψυχοσάββατο απαγορεύεται, όπως μαρτυρά και το λαϊκό δίστιχο:

Ανάθεμα που δούλεψε τα τρία τα Σαββάτα:
Της Κρεατινής, της Τυρινής και των Αγιοθοδώρων.

Οι πιστοί τιμούν τη μνήμη των αποθαμένων τους με μνημόσυνα στις εκκλησιές, με τρισάγια στους τάφους, με παρασκευή και διανομή κόλλυβων, κάνοντας "ψυχικά" (ελεημοσύνες) και άλλες καλές πράξεις, με προσευχές...

Αν και η ορθόδοξη παράδοση θέλει όλα τα Σάββατα του έτους να είναι αφιερωμένα στις ψυχές των χριστιανών, που έχουν αποβιώσει ανά τους αιώνες (με την ελπίδα της ανάστασής τους κατά τη Δευτέρα Παρουσία), η Εκκλησία τιμά ειδικά τη μνήμη τους τα δύο ψυχοσάββατα: Του Σαββάτου πριν από την Κυριακή των Απόκρεω και του Σαββάτου πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής.

Αδιανόητο να μη φτιάξει κάποιος κόλυβα αυτή τη μέρα...

Στα παραδοσιακά νοικοκυριά της Κρήτης είναι αδιανόητο να μη φτιάξει κάποιος κόλλυβα για τους νεκρούς τους τα Ψυχοσάββατα. Η διαδικασία της παρασκευής τους ξεκινά μία ή και δύο ημέρες πριν, οπότε και έβραζαν το σιτάρι.

Μετά το ξέπλεναν, το σούρωναν και το άπλωναν σε ένα τραπεζομάντιλο όπου το άφηναν να στεγνώσει εντελώς.

Μόλις ετοιμαζόταν έβαζαν μέσα ότι καλό είχαν: Σταφίδες, καβουρντισμένο σουσάμι, ψιλοκομμένους και επίσης καβουρδισμένους ξηρούς καρπούς. Έριχναν σπυριά από ρόδι, κανέλα και γαρύφαλλο, μα πάνω απ' όλα βάρσαμο!

Έριχναν κάμποσο τέτοιο ψιλοκομμένο γιατί πίστευαν πως ο βάρσαμος "δροσερεύει την ψυχή του νεκρού".

Όλα αυτά τα ανακάτευαν με μπόλικο ρεβυθάλευρο. Τα έστρωναν σε δισκάκι. Έστρωναν από πάνω μια στρώση ρεβυθάλευρο και μια στρώση άχνη ζάχαρη.

Το δισκάκι με τα κόλλυβα ήταν έτοιμο. Το θύμιαζαν και το πήγαιναν στην εκκλησία διακοσμημένο με ασημένια κουφέτα, με σπόρια ροδιού ή/και ασπρισμένα αμύγδαλα.

Ακολουθεί συνταγή για κόλλυβα της Πόπης Ραπάνη από την Παχιά Άμμο Λασιθίου

Για μισό κιλό στάρι θα χρειαστούμε:

250 γρ. σουσάμι
250 και πλέον γρ. ρεβυθάλευρο
Μία κούπα σταφίδες
Μία κούπα αμύγδαλα και μια κούπα καρύδια (κομμένα σε μικρότερα κομμάτια)
Μια κούπα ρόδι
μαϊντανό και βάρσαμο (μόνο τα φύλλα ψιλοκομμένα)
κανέλλα και γαρύφαλλο σε σκόνη

Άχνη ζάχαρη για το τελείωμα.

Εκτέλεση:
Βράζουμε το σιτάρι από την προηγούμενη ημέρα. Πρέπει να χυλώσει πολύ, να αρχίσουν να "σκάνε" τα σπυριά του. Το ξεπλένουμε πάρα πολύ καλά, 4 και 5 νερά, σε σουρωτό ώστε να φύγει το άμυλο που έχει (αλλιώς δε στεγνώνει και εύκολα) Το στραγγίζουμε πολύ καλά και το βάζουμε σε ένα τραπεζομάντιλο να στεγνώσει για ώρες.

Όταν αυτό συμβεί ανακατεύουμε όλα μαζί τα υλικά σε μια λεκάνη, εκτός το σουσάμι (που δεν βάζουμε καθόλου) και το ρεβυθάλευρο (που βάζουμε περίπου το μισό).

Το σουσάμι το καβουρντίζουμε και μετά το αλέθουμε στο μούλτι ή το κοπανίζουμε στο χαβάνι.

Στρώνουμε σε δισκάκι το περιεχόμενο της λεκάνης. Από πάνω του πασπαλίζουμε μια στρώση ρεβυθάλευρο και την πατικώνουμε με μία λαδόκολλα. Στρώνουμε από πάνω το (αλεσμένο και καβουρντισμένο) σουσάμι και τέλος την άχνη ζάχαρη. Πατικώνουμε ξανά με τη λαδόκολλα την οποία έχουμε γυρίσει από την άλλη της πλευρά.

Στολίζουμε το δίσκο με αμύγδαλα, σταφίδα, καρύδια.

Είθε ο Θεός να αναπαύσει τις ψυχές των νεκρών μας και να μας έχει καλά να τους θυμόμαστε.

www.voltarakia.gr

Φωτογραφία: Κωνσταντίνα Σταυρουλάκη: All righs reserved

Σημείωση: Αν σας αρέσουν τα έθιμα και οι παραδόσεις ελάτε στην παρέα μας. Αν δεν έχετε ήδη κάνει, κάντε like στη σελίδα μας στο facebook ή ακολουθήστε μας στο instagram κι εμείς θα σας ακολουθήσουμε πίσω.