Ο Δήμος Πλατανιά μας προσκαλεί και φέτος, τη Μεγάλη Παρασκευή 3 Μαΐου 2024 στο παζάρι της Μεγάλης Παρασκευής, στην πλατεία των Βουκολιών.
Το ιστορικό παζάρι της Μεγάλης Παρασκευής, είναι μια παράδοση άμεση συνδεδεμένη με την τοπική οικονομία και τα έθιμα του τόπου, που χρονολογείται από τα τέλη του 19ου αιώνα.
Οι Πασχαλινές αγορές από τους δεκάδες υπαίθριους εμπόρους, οι σαρακοστιανοί μεζέδες στα ταβερνάκια της πλατείας, σε συνδυασμό με το αντάμωμα φίλων και γνωστών, συνθέτουν το σύγχρονο "μωσαϊκό" του παζαριού.
Για την ιστορία του παζαριού μας ενημερώνει ο κ. Μιχάλης Παπουτσάκης μέσα από τη σελίδα "Βουκολιές, παλιές φωτογραφίες-βίντεο" στο facebook, απ' όπου και η φωτογραφία:
"Στην κεντρική πλατεία του χωριού, απο την περίοδο της Τουρκοκρατίας στα μέσα του 18ου αιώνα πραγματοποιούνταν κάθε Παρασκευή παζάρι. Ξεχώριζαν, όμως, της Μεγάλης Παρασκευής και της παραμονής του Δεκαπενταύγουστου. Η γεωγραφική θέση του χωριού, η καρποφόρα και ευλογημένη γη, αλλά και οι ντόπιοι που ασχολούνταν με αυτή, είτε αγροτικά είτε κτηνοτροφικά, συνέβαλαν σε αυτό. Εξυπηρετούσε φυσικά και η μεγάλη πλατεία, αλλά και οι Τούρκοι που έμεναν στο χωριό και ήταν αυτοί που έκαναν το μεγάλο αλισβερίσι. Σε μιά περίοδο μάλιστα, όπου οι κακουχίες και οι λεηλασίες των Τούρκων δεν επέτρεπαν στους Χριστιανούς να έχουν εύκολα, τα προς το ζήν, αναζητούσαν τρόπους για να αντέξουν και να αντισταθούν, και πιο πολύ να επαναστατήσουν…
Οι "ευκαιρίες" του παζαριού
Ένα παζάρι ήταν η ιδανική αφορμή για κρυφές συναλλαγές και μηνύματα, για αποστολή μαντάτων από χωριό σε χωριό, σε οπλαρχηγούς και χαίνηδες, μιας και συγκέντρωνε κόσμο από όλα τα γύρω χωριά, αλλά και τα πιο απομακρυσμένα, αλλά και πρωτίστως για να γινόταν η ανταλλαγή των αναγκαίων αγαθών της καθημερινότητας. Άλλωστε τα σπίτια τότε, ήταν χτισμένα σε απόμακρα σημεία και κοντά στα χωράφια και τις περιουσίες του καθενός, οπότε οι αποστάσεις ήταν μεγάλες και δύσκολα είχαν πρόσβαση σε τρόφιμα και μαντάτα... Κάθε Παρασκευή λοιπόν γαϊδουράκια φορτωμένα με λογής λογής κηπευτικά, βοσκοί με αγελάδες και αρνιά αλλά και γουρούνια, πραματευτάδες με ένα σωρό πραμάτιες με ότι ήθελε για το νοικοκυριό της η κερά του σπιτιού, από κεντήματα και κουρελούδες, κουβέρτες και πλεχτά, φτιαγμένα όλα στον αργαλειό, μέχρι κατσαρολικά και κουζινικά και άλλα πολλά, κατέφταναν στις Βουκολιές.
Τεχνίτες με την τέχνη τους και προξενήτρες με τα προξενιά τους...
Ερχόντουσαν ακόμα και τεχνίτες και κάνανε την τέχνη τους. Άνθρωποι που πλέκανε κοφίνια και καλάθια, τσαγκάρηδες και τερζήδες, ραφτάδες και πεταλωτήδες και ένα σωρό μαστόροι των τεχνών όπως αγγειοπλάστες που φτιάχναν πιθάρια και λαήνες και κιούπια και ότι άλλο ήταν χρήσιμο για την καθημερινότητα των ανθρώπων... Μία μικρή γιορτή που ξεκινούσε από νωρίς και κρατούσε μέχρι αργά το απόγευμα. Και ήταν μια γιορτή ειδικά αυτό της Μεγάλης Παρασκευής, καθώς του δόθηκε η ταυτότητα του "Νυφοπάζαρου". Ποιος να το αρνηθεί, με τόσα προξενιά που έγιναν παραμονές του Πάσχα… Λίγο η διάθεση τση Λαμπρής, λίγο το φευγιό του χειμώνα και ο ερχομός τση άνοιξης με την καλοκαιριά, και δώστου οι γαμπροί να στέλνουνε χαμπέρι στση προξενήτρες και να δίνουν ραντεβού στη πλατεία την Μ. Παρασκή, στο μεγάλο υπόστεγο που φτιάχτηκε για το παζάρι.
Ξωμονές, χοχλιοί και η σύγχρονη εξέλιξη
"Θα μηνύσω του πατέρα τση κοπελιάς να΄ναι στη πλατεία τση δέκα η ώρα με την θυγατέρα… Έκεια θα ν’είμαι και γώ… Να κοντοσταθείς να την εδείς με τρόπο, και άμα σ΄αρέσει να προχωρήσωμε θέλει τη δουλειά". Και να τα παντρολοήματα εδά απού΄χουνε τελειώσει οι ελιές... Το τελείωμα του παζαριού έβρισκε φίλους και συγγενείς να ξωμένουν σε δικούς τους στις Βουκολιές ή στα γύρω κοντινά χωριά για να φύγουν την επομένη. Τρωγόπιναν όλοι μαζί ότι νηστίσιμο βρισκόταν στο κάθε σπιτικό ανημένοντας τση χοχλιούς που σιγοβράζαν, να τση ποτίσουνε με ξύδι και πιπέρι όπως το Χριστό… Τα νεότερα χρόνια το παζάρι της παραμονής του Δεκαπενταύγουστου σταματά μεταπολεμικά, ίσως λόγω των εκτελέσεων στις Βουκολιές και να παραμένει αυτό της Μ. Παρασκευής μέχρι και σήμερα…
Από την άλλη μεριά το εβδομαδιαίο παζάρι που κάποια στιγμή στο παρελθόν μεταφέρθηκε από Παρασκευή σε Σάββατο προσπαθώντας να ανακάμψει, στο παρόν, σβήνει, παλεύοντας τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ και τις πολυεθνικές. Αναμφίβολα το παζάρι των Βουκολιών που άντεξε σχεδόν 200 χρόνια και κατάφερε να γίνει σημείο αναφοράς, προσελκύοντας κόσμο από όλη την Κρήτη ακόμα και σήμερα, έχει πλέον μια ξεχωριστή θέση στα έθιμα του τόπου μας και της καρδιάς μας".